Və aleykumussalam və rahmətullah.
Öncəliklə sizə və digər qardaşlara nəsihətim, ətrafda uçuşan bütün bilgilər üzərində ciddiyyətlə durmamanızdır. Çünki, fiziki olaraq bütün bu fikirlərin incələnməsi, onlara cavablar verilməsi mümkün deyil. İnternetin peyda olmasıyla bu informasiya kirliliyi silsilə şəklində çoxalıb.
Bununla bərabər təmiz bilgilər almaq təbii ki, vacibdir. Ancaq bu bilgiləri “informasiya çöplüyündə” ayırmaqda çətinlik çəkirsizsə, özünüz üçün güvənilir qaynaqlar seçin, analiz kriteriyaları müəyyən edin və əldə etdiyiniz məlumatlardan istifadə edin.
Məsələn, bilgi aldığınız qaynaqları güvənilir və güvənilməz olaraq bölün. Bunun üçün əlinizdə müəyyən ölçülər olmalıdır. Yalanı, təhrifi və bənzəri şeyləri bir dəfə isbat edilmiş adamları güzvənilməzlər sinfindən saymamız çox normal, hətta vacibdir. Zikr etdikləri şeyləri mötəbər fəqihlərin sözlərilə əsaslandıran kimsələri, hədisdən özbaşına hökm çıxaranlara tərcih edin. İddia etdikləri şeyləri ərəbcəsiylə dəqiq qaynaqlarıyla bərabər ortaya qoyanları, belə etməyənlərə tərcih edin. Buna bənzər bir çox qayda qoymaq mümkündür. Ümumiyətlə bir adamın sələfi olması, onun sözünü kökdən ciddiyə almamaq üçün əsasdır. Çünki, bu məzhəbin təməl prinsipi olan “hər kəsin Quran və Sünnəyə baxması” utopiyası, Şəriəti insanların əlində oyuncağa çevirmişdir. Dini oyuncaq halına gətirən adam niyə ciddiyə alınsın?
Əgər özünüz üçün bir məlumat filtri əmələ gətirməsəniz, bu bilgilərin arasında ömrünüzü heçnə əldə etmədən tükətəcəksiniz.
Bu məqalənin müəllifi olan firqənin yalanda və spekulyasiyada, rafizilərdən sonra ikinci yerdə olduğunu dəfələrlə isbat etmişik. Bütün bu şeylərdən sonra hələdə onların iddialarını bura nəql etməniz bir mənada boş vaxt itkisinə səbəb olur. Xalq misalında deyildiyi kimi: Bir dəli quyuya daş atır. Onu çıxarmaq üçün yüz ağıllı toplanır...
Onların lazımi iddialarına zaman zaman ehtiyac nisbətində özümüz cavab veririk. Çünki, bəzən bu daşlar analiz qabiliyyəti zəif olan müsəlmanlar üçün sıxıntılara səbəb olur.
Qeyd etdiyiniz şeylər internetdə yayınlanan bir məqalədən alınıb. İlk yalanı elə məqalənin başlığıdır. Başlıq bu şəkildədir: “Hənəfi məzhəbinə görə təravih namazı səkkiz rükətdir.”
Hənəfi fiqhinə vaqif olan biri olaraq bunun qəti yalan olduğunu söyləyirəm. Bu məqaləni yazan cahil, Hənəfilərin kitab təsnifatından belə xəbərsizdir. Hənəfi məzhəbinə görə Təravih namazı qəti şəkildə 20 rükətdir. Bunu isbat etmək üçün sitat gətirməyə belə ehtiyac yoxdur. İstənilən fiqh kitabını açıb baxmaq yetərlidir. Hətta saydığı bütün qaynaqlarda onun dediyi kimi yazılsaydı yenədə bu məhzəb görüşünün belə olduğunu göstərməzdi.
O ki qaldı məqalədəki qaynaqlara, qısa olaraq müəllifin spekulyasiya şəkli belədir: O qaynaqlarda sadəcə 11 və ya 8 rükət rəvayətləri incələnib, ancaq heç bir şəkildə məzhəbin görüşü belədir deyilməyib. Əksinə, digər rəvayətlərdə incələnərək, başqa rəqəm təsbit etməyin səbəbləri açıqlanıb. Müəllif isə rəvayət incələməsini sözügedən alimlərin və ümumilikdə məzhəbin görüşüymüş kimi təqdim edərək insanları bu tələyə salmağa çalışıb.
Zikr etdiyiniz qaynaqlardan bəziləri ümumiyətlə məzhəbin mötəbər bir qaynağı sayılmır, bəzisi sadəcə hədis kitabı, bəzisi isə hədis şərhi kitabı olduğu üçün sadəcə rəvayətin incələndiyi kitablardır.
Oyunun anlaşılması üçün daha açıq bir örnək verim: Qəti sabitdir ki, Hənəfi fəqihlərinə görə namazda sadəcə iftitah təkbirində əllər qaldırıla bilər. Və bir nəfər məqalə yazıraq ona belə ad verir “Hənəfi məzhəbinə görə namazdakı keçid təkbirlərində əllər qaldırılar” və bu iddiasını isbat üçün Hənəfi kitablarındakı incələmə üçün gətirilmiş “əl qaldırma” hədisinin zikr edildiyi yerləri qaynaq göstərir. Təravih namazı haqqındakı fokusda eyni prinsip üzərinə qurulub.
İbn Huməmin sözlərində “sünnət+müstəhəb = 20 rükət müstəhəb” kimi bir modeldən danışılsada mövzumuz bu olmadığı üçün, incəliklərə girməyə lüzum görmürəm. Ümid edirəm ki, bu cür şeylər müsəlmanların bilgi filtrasiyasının formalaşmasına təsir edəcək…
