Mövzuda Bir İsmarıc Var

[Bədil]

Əssələmu Aleykum. Möhtərəm elm tələbələri! Azərbaycan kimi ölkələrdə bəzi müsəlmanlar tərəfindən xırda çaplı, hətta çox xırda (3-5 nəfərlik) silahlı çıxışlar olur. Bunun ən son örnəyi Gəncə hadisələriydi. Bu əməlin hökmü nədir? Müsəlmanlar bu çıxışlara dəstək verməlidirlərmi?

[Usuli]

Və aleykumussalam. Bu cür xırda çaplı hərəkətlər nə Şəri, nə də dünyəvi yöndən uyğun olmayan, sırf zərərdən başqa bir şey əldə etməyən çalışmalardır.

Müsəlmanların belə utopik işlərə dəstək verməsinin caiz olmadığı düşüncəsindəyəm. Bir topluluğun zəfər çalması üçün ilkin şərtlərdən biri, özünü tanımasıdır... Əgər ölkəmizdəki müsəlmanların halına bəsirətli bir şəkildə baxılsa, onların nəinki dövlət, bir birinin qanını axıtmadan məhəlləni belə idarə edə bilməyəcəyi görülər.

Digər sözlə günümüz müsəlmanlarının bu hallarıyla hakimiyyətə gəlmələrinin verəcəyi nəticə, toplum gözündə İslamın yararsız bir rejim olduğu fikrini möhkəmləndirməkdən, özlərini rəzil etməkdən başqa bir şey olmayacaq... Bunu digər ölkələrdəki təcrübələrdə müşahidə edirik...

Həmçinin İslam tarixi bundan daha böyük, lakin nəticəsiz, düzgün hesablanmamış üsyanlarla zəngindir. Ağıl sahibi, öz başına gəlmədən başqasının təcrübəsini dəyərləndirməlidir!
 

Şafilərdən İzzuddin bin Abdissəlamın (577-660 h/ 1181-1262 m) məsləhətlər və Şəriətin məqsədləri haqqında çox dəyərli bir kitabı vardır. Bir çox kopya məhsulu kitabdan fərqli olaraq əmək verildiyi ilk sətirlərindən anlaşılır… O, kitabında məsləhətlər və məfsədətlərin paralel olması və bəzi işlərin tamamən məfsədətə çevrilməsi mövzusu haqda danışırkən deyir:

 

المثالُ الأرْبعون : التَّوَلِّي يومَ الزَّحْف مفسَدةٌ كبيرةٌ لكنه واجبٌ إذا عَلِم أنه يُقتَل مِن غيرِ نِكايةٍ في الكفار ، لأن التغريرَ بالنفوس إنما جازَ لِما فيه من مصلحةِ إعزازِ الدين بالنكاية في المشركين

فإذا لم تحصُلْ النكاية وجَب الانهزامُ لِما في الثُّبوت من فَواتِ النفوس مع شفاء صدورِ الكفار وإرغامِ أهلِ الإسلام وقد صارَ الثُّبوتُ ههنا مفسَدةً مَحْضةً ليسَ في طَيِّها مصلحةٌ

 

“Misal 40: Döyüş zamanı döyüşdən üz çevirmək/qaçmaq böyük məfsədətdir/zərərdir. Lakin, kafirlərə bir zərər vermədən öldürüləcəyini bilərsə döyüşdən üz çevirməsi vacibdir!

Çünki, canı təhlükəyə atmaq sadəcə müşriklərin zərərə məruz qalması surətilə Dinin izzətlənməsi halında caiz olar.

Əgər kafirlərə bir zərər vermək mümkün olmayacaqsa geri çəkilmək vacibdir. Çünki, (savaş üçün) dirənmə halında canların məhvilə bərabər kafirlərin qəlblərinin şad olması (ruh yüksəkliyi) və Müsəlmanların zillətə düşməsi vardır.

Belə halda (savaş üçün) dirənmək, içində məsləhət olmayan xalis bir məfsədətə çevrilər.”

 

Qaynaq: İzzuddin bin Abdis Səlam: Qavaidul Əhkəm fi İsləhil Ənam: 1/151

Darul Qələm: 1421/2000