Va Aleykumussalam! Çox təəssüf ki, adı çəkilən müəllifin qələmə aldığı bütün kitablar qeyri ciddi, təhrif və yarımçıq bilgilərlə zəngindir və bu kitablar ölkəmizdə təkfir xəstəliyinə tutulanların əsas qida mənbələrindəndir.
Öncəliklə onu deyim ki, bəzi məsələlərdə sıxışan təkfirçilərdən ara sıra bu cür safsata sözlər duymaq mümkündür. Məsələn onlardan bəzisinə Quranda Yusufun valideynlərinin ona səcdə etməsini misal verdikdə, bizim şəriətdə bunun küfr olduğunu, o zaman isə caiz olduğunu deyərlər. Yusufun - aleyhissəlam - kafir bir hakimiyyətdə vəzifə alması bunun bir digər örnəyidir.
Bu prinsip üzərinə dayanan bütün cavablar batildir. Çünki, dinlər arasında dəyişən şeylər bəzi fəri məsələlərdir. Tövhid, Etiqad kimi xüsuslar isə ana xətləriylə bütün dinlərdə sabitdir, dəyişməzlər! Yusufun dinində küfr olan, bizim dindədə küfrdür! Bu barədə alimlərin icması vardır.
Əbu Abdillah Əl Qurtubi (600-671 h/1204-1274 m) Allah tərəfindən göndərilən müxtəlif dinlər arasında tövhid, məsləhət kimi şeylərin deyil, sadəcə fiqhi məsələlərin dəyişəcəyi haqqında icma nəql edir:
ولا خلافَ أنَّ اللهَ تعالى لم يُغايرْ بين الشرائعِ في التوحيدِ والمكارمِ والمصالِح ، وإنما خالفَ بينهما في الفروعِ حسْبَما علِمه سبحانه
"Uca Allahın (müxtəlif elçilər vasitəsilə göndərilmiş) şəriətlərdə, tövhid, öyülən xüsuslar və məsləhətlər sahəsində dəyişikliklər etmədiyində ixtilaf yoxdur.
Uca Allah bilgisi gərəyi, şəriətlər arasında sadəcə furu/fiqhi məsələlərdə dəyişiklik etmişdir."
Qaynaq: Əbu Abdillah Əl Qurtubi: Əl Cami li Əhkəmil Quran: 16/164
Darul Kutubil Misriyyə: 1384/1964
Əbu Hanzalanın verdiyi cavaba gəlincə, zikr etiyimiz qaydaya görə bu cavabda batildir. Çünki, kitabda müzakirə edilən şey məhz küfri bir əməldir. Kitab sahibi parlamentə girməyi küfr saydıqdan sonra, Yusufun şəriətində bu caiz olsa belə bizdə caiz deyildir deməsi gülüncdür. Əgər bu gün parlamentə daxil olmaq tağutluqdursa, o zamanda tağutluq idi.
Məsələni küfr mərtəbəsindən çıxarıb, fiqhi müstəviyə endirsək o zaman şəriətlərin müxtəlifliyinin bir önəmi olardı.
Buna əlavə olaraq, Əbu Hanzalanın peyğəmbərə iftira olaraq adlandırdığı görüş sahiblərindən biridə İbn Teymiyyədir:
ومِن هذا البابِ تولِّي يوسفَ الصديقِ على خزائنِ الأرض لملِك مصرَ , بل ومسألتُه أن يجعَلَه على خزائنِ الأرض وكان هو وقومُه كفاراً كما قال تعالى : { وَلَقَدْ جَاءَكُمْ يُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِمَّا جَاءَكُمْ بِهِ } , وقال تعالى عنه : { يَا صَاحِبَيِ السِّجْنِ أَأَرْبَابٌ مُتَفَرِّقُونَ خَيْرٌ أَمِ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ } , { مَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إلَّا أَسْمَاءً سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ } , ومعلومٌ أنه مع كفْرِهم لا بدَّ أن يكونَ لهم عادةٌ وسُنةٌ في قبْض الأموال وصرْفها على حاشيةِ الملِك وأهلِ بيْته وجُنْدِه ورَعِيَّتِه , ولا تكون تلك جاريةً على سنةِ الأنبياءِ وعدْلهم , ولم يكن يوسف يُمكِنه أن يفعَلَ كلَّ ما يُريد وهو ما يراه مِن دين الله , فإنَّ القومَ لم يَستجيبوا له , لكن فعَل الممكِن مِن العدْل والإحسانِ ونالَ بالسلطان مِن إكرامِ المؤمنينَ مِن أهلِ بيْته ما لم يكنْ يُمكِن أنْ ينالَه بدونِ ذلك
وهذا كله داخل في قوله : { فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ } . فإذا ازْدَحم واجبانِ لا يمكن جمعُهما فقدِّم أوْكدُهما لم يكن الآخَرُ في هذه الحال واجباً , ولم يكن تاركُه لأجلِ فعلِ الأوْكدِ تاركَ واجبٍ في الحقيقة
وكذلك إذا اجتمَع محرَّمانِ لا يمكن تركُ أعظمِهما إلا بفعْل أدناهما لم يكن فعلُ الأدنى في هذه الحال محرَّماً في الحقيقة وإن سمِّي ذلك تركَ واجبٍ , وسمِّي هذا فعل محرَّمٍ باعتبار الإطلاق لم يضُرَّ . ويقال في مثلِ هذا تركُ الواجب لعذرٍ وفعلُ المحرَّم للمصلحة الراجحة أو للضرورة ؛ أو لدفعِ ما هو أحرمُ
"Siddiq Yusufun – aleyhissalam – Misir məlikinin xəzinədarlğını öz öhdəsinə götürməsi bu babdandır. O hətta kraldan onu xəzinədarlığa təyin etməsini istəmişdi. Halbuki kralda, xalqıda kafir idilər. Necəki uca Allah buyurur:
"Daha öncədə Yusuf sizə açıq dəlillərlə gəlmişdi. O zamanda sizə gətirdiyindən şübhə içində idiniz."
"Ey zindan yoldaşlarım! Çoxlu rəbblərmi xeyirlidir yoxsa tək Qahhar olan Allah?"
"Ondan başqa ibadət etdikləriniz sizin və atalarınızın verdiyi isimlərdən başqa bir şey deyil."
Məlumdur ki, onlar kafir olduqları üçün, malların toplanmasında, və kralın yaxınlarına, ailəsinə, ordusuna və rəiyyətinə xərclənməsində mütləq öz adətləri və qanun qaydaları vardı. Və bu xərcləmələr Nəbilərin yolu və ədaləti üzrə deyildi.
Lakin Yusufun hər istədiyini etməsi və Allahın dinindən gördüyü hər şeyi həyata keçirməsi mümkün deyildi. Çünki, xalq onun dəvətini qəbul etməmişdi. Ancaq ədalət və ihsan qismindən mümkün olan şeyləri edirdi.
Hakimiyyət vasitəsilə ailəsindən olan möminlərə elə ikramlar etdiki, hakimiyyətdə olmadan bunları etməsi mümkün deyildi.
Bütün bunlar uca Allahın bu ayəsinə daxildir: "Allahdan bacardığınız qədər qorxun."
İki vacib cəm edilməsi imkansız şəkildə bir araya gələrsə, daha önəmli olan önə alınar və bu halda digər vacib vacib sayılmaz. Həmçinin daha önəmlini önə aldığı üçün ikinci/digər vacibi tərk edən, həqiqətdə vacibi tərk edən sayılmaz.
Eyni qaydada iki haram bir araya gələrsə və onlardan böyük olanı ancaq kiçik olanını etməklə mümkün olarsa, bu halda kiçik haramı işləmək - bu vacibin tərki adlansa belə - həqiqətdə haram olmaz.
Bu, ümumi olaraq haram felin edilməsi adlansada zərəri olmaz. Bu kimi şeylər, üzr səbəbilə vacibin tərki və ya haramın racih məsləhət yada zərurət səbəbilə, yaxud da daha haram olan şeyin dəfi üçün işlənməsi adlanır."
Qaynaq: Əhməd İbn Teymiyyə: Məcmuatul Fətəva: 20/34-35
Darul Vəfa: 1426/2005
İbn Teymiyyənin sözləri Yusufun ancaq gücü yetdiyi qədər ədalətlə davrandığı, gücünün yetmədiyindən isə sorumlu olmadığı nöqtəsində açıqdır. Beləcə Əbu Hanzalanın peyğəmbərə iftira olaraq adlandırdığı şey, qisməndə olsa həmçinin İbn Teymiyyənin də görüşüdür.
