Bu mövzuya hələki cavab yazılmayıb

[Muslih]

Əbu Mənsur Əl Maturidi (v. 333 h/944 m)

 

Muhəmməd bin Muhəmməd bin Mahmud, Əbu Mansur Əl Maturidi. Əhli Sünnətin iki məşhur əqidə məktəblərindən birinin qurucusudur. Təxminən 235/850-ci ildə anadan olmuşdur. "İmamul Hudə/Hidayət İmamı", "Aləmul Hudə/Hidayət Əlaməti" və "İmamul Mutəkəllimin/Kəlamçıların İmamı" ləqəbləriylə tanınır.

Bəzi tarixçilər Əbu Əyyub Xalid bin Zeyd Əl Ənsarinin soyundan olduğunu qeyd etmişlər.

Zamanında Orta Asiya bölgəsində geniş vüsət alan mütəzilə, şiə və digər firqələrə qarşı rəddiyələr yazaraq onlarla mübarizə apardığı kimi, İslam xarici və zındıq firqələrə qarşı da rəddiyələr qələmə alaraq Əhli Sünnətin əqidəsini çağın "silahlarıyla" müdafiə etmişdir.

 

Elmi sənədi: İmam Maturidinin, məşhur imamlardan olan Əbu Hənifə, Əbu Yusuf Əl Ənsari, Muhəmməd Əş Şeybəniyə çatan yetərincə ciddi elmi sənədləri vardır. Belə ki, onun şeyxlərinin şeyxi Əbu Yusuf və İmam Muhəmmədin tələbələridir. Digər bir kanalla isə şeyxlərinin şeyxi birbaşa İmam Əbu Hənifədən elm təhsil etmiş və onun əqidəsini rəvayət etmişlər. Bu səbəblədə əqidədə metodu İmam Əbu Hənifənin yanaşmaları üzərində qurulmuşdur. Belə ki, onun məşhur beş əsərindəki etiqadı təhzib etmiş, zamanın ehtiyaclarına görə müxtəlif yönlərdən şərh və təkmil edərək dəstəkləmişdir.

İmam Maturidinin elmi sənədləri aşağıdakı şəkildədir:

 

1. Əbu Mansur Əl Maturidi → Əbu Suleyman Əl Curcani → İmam Muhəmməd Əş Şeybəni → Əbu Hənifə

2. Əbu Mansur Əl Maturidi → Əbu Nasr Əl İyədi → Əbu Bəkr Əhməd Əl Curcani → İmam Muhəmməd  Əş Şeybəni → Əbu Hənifə

3. Əbu Mansur Əl Maturidi → Nusayr bin Yahya Əl Bəlxi və Muhəmməd bin Muqatil Ər Razi → Əbul Muti Əl Həkəm bin Abdillah Əl Bəlxi və Əbu Muqatil Hafs bin Səlm Əs Səmərqandi → Əbu Hənifə

4. Əbu Mansur Əl Maturidi → Əbu Nasr Əl İyədi, Əbu Bəkr Əhməd Əl Curcani və Nusayr bin Yahya Əl Bəlxi → Əbu Suleyman Əl Curcani → İmam Muhəmməd Əş Şeybəni və Əbu Hənifə

 

 

Məşhur şeyxləri:

 

1. Əbu Bəkr Əhməd bin İshaq Əl Curcani

2. Muhəmməd bin Muqatil Ər Razi (v. 248 h/862 m)

3. Əbu Nasr Əhməd bin Abbas Əl İyədi (v. 268 h/881 m)

4. Nusayr bin Yahya Əl Bəlxi (v. 268 h/881 m)

 

 

Məşhur tələbələri:

 

1. Əbul Qasim Həkim Əs Səmərqandi (v. 342 h/953 m). Türk dilinə də tərcümə edilmiş “Əs Savadul Azam” adlı əqidə kitabının müəllifidir.

2. Əbu Əhməd bin Əbi Nasr Əl İyədi (v. 361 h/971 m)

3. Əbu Muhəmməd bin Musa Əl Bəzdəvi (v. 390 h/1000 m)

4. Əbul Leys Əl Buxari (v. 373 h/984 m)

5. Əbul Həsən Əli bin Səid Ər Rustuğfəni (v. 345 h/956 m)

 

 

Məşhur əsərləri:

 

1. Kitabut Təvhid (Tükcəyə çevrilmişdir)

2. Aqidətu İmam Əbi Mansur Əl Maturidi (Tacuddin Əs Subkinin "Əs Seyful Məşhur fi Şərhi Aqidəti Əbi Mənsur" adlı şərhiylə ərəbcə və türkcə tərcüməli olaraq İstanbulda çap edilmişdir. İmama nisbəti mövzusunda bəzi tərəddüdlər vardır.)

3. Ər Rədd alə Availil Ədillə lil Kabi

4. Rəddu Təhzibil Cədəl lil Kabi

5. Rəddu Vaidil Fussaq lil Kabi

6. Ər Rədd aləl Qaramita

7. Kitabul Cədəl

8. Bəyənu Vəhmil Mutəzilə

9. Təvilətul Quran (Təvilatu Əhlis Sunnə)

10. Şərhu Fiqhil Əkbər

11. Məaxizuş Şərai

12. Rəddu Kitəbil İməmə li Bədir Ravafida

13. Kitəbul Məqalat fil Kələm

14. Rəddu Usulil Xamsə li Əbi Muhəmməd Əl Bəhili

15. Risalə fil İmən

16. Risələ fimə lə Yəcuzul Vaqfu Aleyhi fil Quran

17. Kitabul Usul

 

Alimlərin İmam Maturudi haqqında sözləri zəbt edilməyəcək qədər çoxdur. Əhli sünnətin bir çox böyük alimləri, xüsusilə hənəfi fiqhi mənsubları məhz onun əqidəvi məktəbinə tabe olub, onu özlərinə öndər seçmələri İmama öygü və təzkiyə olaraq yetər…