Bu mövzudakı ismarıc sayı: 2

[Usuli]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Mövzu və Yazılış Səbəbi

 

Allahın izni və yardımıyla bu mövzuda İslam fiqhinə görə kafirlərin müxtəlif yöndən sinifləndirilməsini qısa şəkildə izah etmək istəyirəm. Çünki, müsəlmanlar arasında bu mövzuda, bəzi natamam izahların və alınan məlumatların təsnif edilməməsi nəticəsində ortaya çıxan qarışıqlıq mövcuddur. Bu qarışıqlıq isə, hökmlərin düzgün anlaşılıb, tətbiq edilməsinə mane olur. Tövfiq Allahdandır.

[Usuli]

Mövzunun Səmərəsi/Praktik Faydası

 

İslam dini, bizə Allah yaxınlaşmağı əmr edərək, bunun üçün vəsilələr müəyyən etmişdir: Allahın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinmək. Bunu etmək üçün isə, bəzi ikinci dərəcələri bilgilərə möhtacıq. Məsələn “zimminin qanı haramdır” hökmünə riayət etmək üçün zimminin kimliyini bilməyə möhtacıq. Əks halda uca Allahın müvafiq istəyinə əməl etmək qeyri mümkündür.

 

Eyni şəkildə kafirləri doğru təsnif etmək, kəsdikləri heyvanlar, qadınlarıyla evlənmək, cariyə olduqları zaman cinsi əlaqənin caizliyi, cizyə, hədiyyələşmə, qisas, qanlarının və mallarının, qiybətlərinin haramlığı, İslamına nəylə hökm ediləcəyi, qətllərinin vacibliyi və fiqhin bir çox babına aid hökmlərin tətbiq edilməsi üçün qaçınılmazdır.  Yəni kafirləri doğru sinifləndirə bilmiriksə, zikr edilən bablarda, Allahın istəyini yerinə gətirməmiz qeyri mümkündür.

 

Beləliklə, kafirləri doğru qisimləndirə bilməyin faydası: Müvafiq bablarda, onlara qarşı Allahın istəyini dəqiqliklə yerinə yetirə bilməmiz və nəticədə Onun rızasını qazanmamızdır.

 

Kafirlərə yönəlik bu hökmləri eyni zamanda iki qismə bölə bilərik:

1. Praktik olaraq tətbiq edilməsi mümkün olanlar. Məsələn: Əhli Kitab qadınlarıyla evlənib, onların kəsdiyini yemək, bəzi cihad bölgələrinində qan və mallarının əhkamları və s.

2. Müsəlmanların öz əlləriylə qazandıqları zillətin nəticəsində praktik olaraq tətbiq edilməsi mümkün olmayanlar. Məsələn: Cizyə almaq, mallarının müsəlmanların əlinə keçməsi, cariyə olduqları zaman əhkamları və s.

[Usuli]

Kafirlərin Təsnifi

 

Fiqh kitablarında adətən rast gəldiyimiz ifadələr bu şəkildədir: Kafirlər üç qismdir, iki qismdir və s.

Bu şəkil ifadələr insanlar arasında müəyyən yanlış anlaşılmalar səbəb olur. Bunu ortadan qaldırmaq üçün ən gözəl yol, onları qismləndirdiyimiz dəyərlər üzrə ayrılıqda təsnif etməkdir.

Məsələn biz insanları tənsif edərkən, insanlar iki və ya üç qismdir demirik. Əksinə təfsili izah edirik:

 

1. İnsanların cinsiyyət baxımından növləri:

a ) Kişi.

b ) Qadın.

 

2. İnsanların din baxımından növləri:

a ) Müsəlman.

b ) Kafir.

 

3. İnsanların dəri rəngi baxımından növləri:

a ) Ağ dərili.

b ) Qara dərili.

c ) Qırmızı dərili.

 

Bu cür bölgülərin sayını çoxaltmaq mümkündür. Kafirləri təsnif edərkən də eyni qaydada, ayrılmalarında əsas alınan kriteriyaya görə zikr etməliyik ki, yanlış anlaşılmalar minimuma ensin.

 

Kafirlərin təsnifatı:
 

1. (Təhrif edilmiş olsa belə) İlahi kitaba sahib olma yönündən kafirlərin qisimləri:
 

a ) Əhli Kitab. Bunlar Tövrat və İncilə inanan Yəhudi və Xristianlardır.

b ) Qeyri Əhli Kitab. Yəhudi və Xristianlar xaricindəki digər kafirlər. Bunlar yerinə görə müxtəlif sözlərlə ifadə edilir. Doğru anlaşılması söz axarına diqqət edilməklə mümkündür. Məsələn fiqh kitablarıda deyilir: “Əhli kitabın kəsdiyi yeyilər, müşriklərin kəsdiyi yeyilməz”. Ümumilikdə Əhli Kitab da müşrik sayılsada, burada xüsusi olaraq digər kafirlər qəsd edilir.

 

2. Bizimlə aralarındakı savaş-müharibə etibarıyla kafirlərin qismləri:

 

a ) Hərbi kafirlər. İslam dövlətiylə zimmət, sülh, aman kimi heç bir anlaşması olmayan kafirlər belə adlandırılır. Onlara “hərbi” deyilməsi üçün bizimlə savaşmaları şərt deyil, anlaşmanın olmaması bu status üçün yetərlidir.

b ) Əhlu Əhd. Bizimlə anlaşması olan kafirlər. Bunlarda özlüyündə 3 qismdir:

- Əhluz Zimmə. İslam dövləti torpaqlarında, cizyə adlanan xüsusi vergi ödəmə qarşılığı, dövlətin ümumi qanunlarına tabe olmağa razılaşmış, daimi vətəndaş olacaq şəkildə əhdi olan kimsələr.

- Əhlul Hudnə. İslam dövlətinin müvəqqəti atəşkəs imzaladığı kafirlər. Bəzən bunlara “Muahid”, “Əhlul Əhd” və “Əhlus Sulh” də deyilir.

 - Mustəmin. Aman alaraq, müvəqqəti olaraq İslam torpaqlarına daxil olan kafirlər. Bunlara “Əhlul Aman” da deyilir. Bəzən döyüşlərdə aman alan kafirlərdə xüsusi mənada bu ad verilir.

 

3. Nə zamansa İslamda olub olmaması yönündən kafirlərin qismləri:

 

a ) Əsli kafir. Heç vaxt İslama daxil olmamış kafir.

b ) Mürtədd. Müsəlman olduqdan sonra dini tərk etmiş kafirdir.

 

Bu izahlardan sonra, məsələnin zehinlərdə tam şəkillənməsi üçün bəzi çarpaz örnəklər vermək istəyirəm:

1. Bir insan eyni zamanda, əsli kafir, əhli kitab, zimmi ola bilər.

2. Bir insan eyni zamanda, mürtədd, əhlul hərb ola bilər.

3. Bir insan eyni zamanda əhli kitab, əsli kafir, əhlul hərb ola bilər.

 

Müsəlmanların ehtiyacı ola bir məsələni açıqlamaı bizə nəsib edən Allaha həmd olsun.