Bu mövzudakı ismarıc sayı: 13

[Muslih]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Daha öncə qeyri İslami məhkəmələrə müraciət haqda mövzu açmış və əlimizdə olan alim görüşlərini bir araya toplamışdıq.

İnsaf sahibinə bu qədər bir açıqlama yetərli olsada, təəssübün kor etdiyi gözlərə daha fərqli metodlarla izah gərəkli oldu. Məsələnin yenidən aktuallaşıb, yeni çoxsaylı fitnə ocaqlarından birinə çevrilməsi səbəbilə bu haqda əlavələr yazmağa ehtiyac duyduq.

Lakin bu məqalə digərindən fərqli olaraq "Nəcdilərin Şəfaət Tərddüdləri" mövzusunda olduğu kimi müxalifləri öz məzhəblərilə ilzam edir. Yəni bu məqalədə müxaliflərə məhz öz gözlərində “tövhid imamları” gördükləri kimsələrin görüşləri təqdim edilərək, bir daha düşünmə tələbi var…

Daha öncəki yazımızda da qeyd etmişdik ki, bu məsələdə mövqeyimizin ən sağlam dəlili bu prinsipdir: Əgər Allahın endirdiyilə hökm etməyən hakim bunu halal görmədən kafir olmursa, ona eyni etiqadla hökm üçün müraciət edən kimsənin küfrdən qurtulması daha doğrudur!

Yəni bu iki məsələ “Allahın endirdiyindən başqasıyla hökm etmək” və “Allahın endirdiyindən başqasına hökm üçün müraciət etmək” eyni qaydalara tabedir. Bu haqda İbn Teymiyyənin görüşü daha öncə zikr edilmişdi.

Bu yazımızda Allahın yardımıyla məhz bu prinsipi dəstəkləyən sitatları Nəcd “alimlərindən” təqdim edəcəyik. Tövfiq Allahdandır.

 

[Muslih]

Şeyxul İslamınızın oğlu, Abdullah bin Muhəmməd bin Abdil Vəhhab bu haqda suala cavab verərkən deyir:

 

وسئل : هل يجوز التحاكم إلى غير كتاب الله؟

فأجاب : لا يجوز ذلك ، ومَن اعتقد حِلَّه فقد كفر ، وهو من أعظم المنكرات ، ويجب على كل مسلم الإنكار على من فعل ذلك ؛ ولا يَستريب في هذا من له أدنى علم

 

“Sual: Allahın kitabından başqa bir şeyə təhəkum/məhkəmələşmək caizdirmi?

 

Cavab: Bu caiz deyildir. Bunun halal olduğuna inanan kafir olar. Belə bir şey ən böyük münkərlərdəndir. Hər müsəlmanın bunu edəni qınaması lazımdır. Azacıq elmi olan belə bunda şübhə etməz.”

 

Qaynaq: Abdur Rahman bin Muhəmməd: Əd Durərus Səniyyə fil Əcvibətin Nəcdiyyə: 10/252

1417/1996

 

Təliq: Gördüyümüz kimi, burada belə bir şeyi halal saymaq xüsusilə vurğulanıb. Əgər halal görənlə görməyən arasında fərq olmasaydı, belə bir qeyd düşmənin mənası olmazdı. Buradan anlaşılır ki, bu əməli halal görmədən edən kafir olmaz.
 

[Muslih]

Yenə şeyxul İslamınızın nəvəsinin oğlu, Abdul Lətif bin Abdir Rahman bin Həsən bu haqda deyir:

 

وإنما يحرم التحكيم إذا كان المستند إلى شريعة باطلة تخالف الكتاب والسنة، كأحكام اليونان والإفرنج والتتر وقوانينهم التي مصدرها آراؤهم وأهواؤهم ، وكذلك سوالف البادية وعاداتهم الجارية . فمن استحل الحكم بهذا في الدماء أو غيرها فهو كافر . قال تعالى : {وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ} ، وهذه الآية ذكر فيها بعض المفسرين : أن الكفر المراد هنا كفر دون الكفر الأكبر

 

“Təhkim/birisini hakim təyin etmək ancaq o zaman haram olar ki, (bu məhkəmənin) dayanağı Kitab və Sünnətə müxalif bir batil şəriət olsun. Yunan/Roma, Avropa və Tatarların öz fikirlərinin məhsulu olan qanunlar kimi. Gəlib keçmiş bədəvilər və onların cari adət ənənələridə bunun kimidir.

Hər kim canlar və ya başqa bir mövzuda bu kimi şeylərlə (qeyri İslami qanunlarla) hökmü halal sayarsa kafirdir. Uca Allah buyurur: “Kim Allahın endirdiyilə hökm etməsə kafirdir”.

Bəzi müfəssirlər bu ayə haqda demişlər: Burada qəsd edilən böyük küfrdən başqasıdır.”

 

Qaynaq: Abdul Lətif bin Abdir Rahman: Minhəcut Təsis vət Taqdis: 71

Darul Hidəyə: 1407/1987

 

Təliq: Bu mətndə də açıq aşkar görünən iki şey vardır: Hökm vermə və istəmə eyni prinsipə tabedir, halal görmədən dünyəvi qanunlara məhkəmə üçün müraciət küfr deyildir.
 

[Muslih]

Yuxarıda həm hökm vermək həm almanın eyni prinsipə tabe olduğu haqda dediyimiz sözü təsdiqləyənlərdən biridə Nəcd əhlindən Suleyman bin Səhmandır. Ölkəmizdəki müsəlmanlar onun bu mözvudakı bəzi ümumi sözlərindən xəbərdardırlar. Hətta bu sözlər illərlə sui istifadə edilmişdi. Təqdim edəcəyimiz sözlərsə daha təfsilatlı və anlaşılır sözlərdir:

 

لكن ينبغي أن يعلم أن من تحاكم إلى الطواغيت أو حكم بغير ما أنزل الله ، واعتقد أن حكمهم أكمل وأحسن من حكم الله ورسوله ، فهذا ملحق الكفر الاعتقادي المخرج عن الملة كما هو مذكور في نواقض الإسلام العشرة

وأما من لم يعتقد ذلك لكن تحاكم إلى الطاغوت وهو يعتقد أن حكمه باطل فهذا من الكفر العملي

 

“Bilinməlidir ki, kim tağuta mühakimə olub və ya Allahın endirdiyindən başqasıyla hökm edib, onların hökmünün (yəni dünyəvi qanunların) Allah və rəsulunun hökmündən daha kamil və daha gözəl olduğuna inanarsa, bu dindən çıxaran etiqadi/böyük küfrdən sayılır. Necəki bu, İslamı pozan on maddədə zikr edilib.

Ancaq belə bir inancda olmadan, tağuta mühakimə olub və eyni zamanda onun hökmünün batilliyinə etiqad edərsə bu (dindən çıxarmayan) əməli/kiçik küfrdür.”

 

Qaynaq: Suleyman bin Səhman: İrşadut Talib: 9

Mətbəatul Mənar: 1340

 

[Muslih]

Yuxarıda təqdim etdiyim iki şəxs demək olarki bütün sələfilər tərəfindən tərəddüdsüz qəbul edilən insanlardır. İndi isə sələfilərin hamısı deyil, çoxu tərəfindən qəbul edilən “alimlərindən” nəqllər gətirmək istəyirəm.

Əsrimizdə sələfilərin öncülərindən sayılan İbn Useymin dünyəvi məhkəmələrə müraciət haqda:

 

حكم التحاكم إلى الأحكام الوضعية

 

السؤال

 بالنسبة للأحكام الوضعية، هناك بلدان كثيرة تحكم بهذه الأحكام كما هو معروف ، السؤال : معروف أن الإنسان مكره ، قد يكره على القبول بحكم وضعي ، لكن الحال فيمن له حقوق عند الناس ضرب وأخذ ماله وغير ذلك فهو حتى يحصل على هذا المال يحتاج إلى أن يتحاكم إلى الحكم الوضعي ، وقد يكون في هذا الحكم الوضعي ما هو مخالف - وهو كثير- للأحكام الشرعية ، فهل هناك إطلاق للتحاكم؟

الجواب

 إذا لم نجد محكمة تحكم بالشريعة وصارت حقوقه من المال ستضيع فإننا نتحاكم إليهم لا على أن حكمهم شرع ولكن نجعلهم بمنزلة الشُرط نستخرج بهم حقوقنا ، لاحظ هذا القيد : لا يتحاكم إليهم على أن حكمهم شرع ولكن كأنهم شُرط يأخذون حقوقه

فلا بأس أن يتحاكم إليهم لاستخراج حقه ، ولكن لو حكموا له بباطل شرعاً فإنه لا يجوز أن يأخذ به ؛ لأنه لا يمكن أن يضيع حقوق الناس بحجة أن هؤلاء يحكمون بالقانون ولا يجد تحاكماً إلى الله ورسوله ، يقول : أنا لا أتحاكم إليهم على أن قولهم فصل وحكم ، لكن أتحاكم إليهم على أنهم شُرط يخرجون حقي أو أستخرج بهم حقي

 

“Dünyəvi qanunlara mühakimə olmanın hökmü

 

Sual: Dünyəvi qanunlar haqda soruşmaq istəyirik. Bir çox ölkə bilindiyi kimi bu qanunlarla hökm edir. Məlumdur ki, insan məcbur edilə bilər və bəzən dünyəvi bir hökmü qəbul etməyə məcbur edilir.

Lakin mən o hal haqda soruşmaq istəyirəm ki, məsələn insanın digər insanlarda haqqı qalıb (maaşını və ya borcu ödəməyiblər), döyülüb əlindən malı alınıb və ya bənzəri şeylər yaşayıb. Bu malı geri almaq üçün dünyəvi qanunlara mühakimə olunmalıdır. Bir çox hallarda isə bu dünyəvi qanunların içində şəri hökmlərə müxalif qanunlar olur. Bunu məhkəməyə müraciət etmək saya bilərikmi?

 

Cavab: Əgər şəri bir məhkəmə tapa bilmirik və onun mali haqqı zay olacaqsa, biz onlara (dünyəvi məhkəməyə) mühakimə olunarıq. Ancaq onların hökmünün bir şəriət olduğunu düşünərək deyil, onlara vasitəsiylə haqqımızı geri alacağımız bir güc strukturu kimi yanaşaraq.

Bu şərtə diqqət et: Onlara hökmlərini şəriət görərək deyil, sanki onun haqqını geri alacaq güc strukturu kimi düşünərək mühakimə olmalıdır!

Haqqını almaq üçün onlara mühakimə olmasında bir problem yoxdur. Lakin onun haqda hökm verərkən şəriətə görə batil bir hökm versələr (alacağı maaşın üstünə faiz qoyub ödəmək kimi) bu halda onu (yəni faizini) alması caiz deyil.

Çünki Allah və rəsuluna mühakimə imkanı olmadığı üçün, dünyəvi qanunlara müraciət etməklə  insanların hüquqlarını tapdalanması mümkün deyil.

(Məhkəməyə baş vuran) Belə deyər/düşünər: Mən onların sözü yekun qərar və ya hökm olduğu üçün onlara mühakimə olmuram. Ona gör mühakimə oluram ki, onlar mənim haqqımı təhsil edəcək güc strukturlarıdır və məndə onların köməyilə öz haqqımı alıram.”

 

Qaynaq: İbn Useymin: Liqa Əl Bəbul Məftuh: Səsli link

 

 

Təliq: İbn Useyminin sözlərindəki önəmli məqamlara diqqət çəkmək istəyirəm:

1. İbn Useyminə görə bu məsələdə insanın harama girməsi etiqada və düşüncəyə bağlıdır. Yəni məsələdə etibar etiqad və yanaşmayadır.

2. Şəri məhkəmələrin yoxluğunda dünyəvi məhkəməyə müraciət etmək nəinki küfr və ya haram, hətta caizdir.

3. Bəsit mali davalarda belə bu caizdir.

4. Caizlik üçün qoyulan tək şərt onların hökmlərini şəriət olaraq görməməkdir.

Bizim ölkə kimi yerlərdə Tağuti məhkəməyə baş vurmağı haram belə deyil, caiz gördüyü üçün İbn Useyminin sizin qatınızdakı hökmü nədir?...
 

[Muslih]

Sələfilərin müasir böyüklərindən bir digəri Abdul Aziz bin Baz, Şəri məhkəmələrin olmadığı bir yerdə bu əməli nəinki küfr, hətta haram belə saymır. Ona görə haqqından artığını almamaq şərtilə bu caizdir:

 

حكم الذهاب إلى المحاكم الوضعية لاستخلاص الحقوق       

 

السؤال : يحتاج كثير من المسلمين في البلدان التي لا تحكم بالشريعة الإسلامية إلى الذهاب إلى المحاكم الوضعية لاستخلاص حقوقهم، فما حكم ذلك ؟ وهل يتغير الحكم إذا لم يكن مضطراً إلى ذلك ؟ ومتى يكفر المسلم بهذا الفعل؟

 

الجواب : إذا تيسر البعد من ذلك فلا بأس، أما إذا أُخذ حقه فله أن يخاصم في رد حقه ولا يأخذ زيادة ، إنما يخاصم بطلب حقه الذي غصب منه وظلم فيه ، لا بأس أن يطلب من الدولة - ولو كانت كافرة - يطلب منها رد حقه ، ولا يأخذ زيادة ، ولا يظلم الناس ، بل يأخذ حقه الذي ظلم فيه فقط ولا حرج في ذلك

 

“Haqqını almaq üçün dünyəvi məhkəmələrə getməyin hökmü

 

Sual: İslam Şəriətiylə hökm etməyən ölkələrdəki müsəlmanların bir çoxu öz haqqlarını almaq üçün dünyəvi məhkəmələrə getməyə möhtacdırlar. Bunun hökmü nədir? Buna məcbur olmadığı halda gedildikdə hökm dəyişərmi? Müsəlman bu əməliylə nə zaman küfrə girər?

 

Cavab: Əgər insanın buna (dünyəvi məhkəməylə haqqını almağa) imkanı varsa bir problem yoxdur. Lakin, onun haqqı qəsb edilibsə ancaq haqqını almaq üçün məhkəmələşə bilər, artığını almaz.

Dövlət kafir olsa belə, zalımdan haqqının alınıb geri verilməsini tələb etməkdə problem yoxdur. Ancaq haqqından artığını almaz, insanlara zülm etməz. Ancaq ondan qəsb edilən haqqını alar. Bunda bir sıxıntı yoxdur.”

 

Qaynaq: Abdul Aziz bin Baz: Mühazirələr: Səsli link (51:42-52:28)
 

[Muslih]

Səudiyyənin ən böyük alimlərindən  mütəşəkkil olan “Ləcnənin – Fətva Şurasının” bu haqda dediklərinə nəzər salaq:

 

س : فما حكم من يتحاكم إلى القوانين الوضعية وهو يعلم بطلانها فلا يحاربها ولا يعمل على إزالتها

ج : الواجب التحاكم إلى كتاب الله وسنة رسوله صلى الله عليه سلم عند الاختلاف ، قال تعالى : {فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا} وقال تعالى : {فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا} والتحاكم يكون إلى كتاب الله تعالى وإلى سنة الرسول صلى الله عليه وسلم، فإن لم يتحاكم إليهما مستحلا التحاكم إلى غيرهما فهو كافر وإن كان لم يستحل التحاكم إلى غيرهما ولكنه يتحاكم إلى غيرهما من القوانين الوضعية بدافع طمع في مال أو جاه أو منصب فهو مرتكب معصية وفاسق فسقا دون فسق ولا يخرج من دائرة الإيمان

 

“Fətva – 6310. Sual 3: Dünyəvi qanunların batilliyini bilib, onlarla savaşmadığı və onları ortadan qaldırmağa çalışmadığı halda bu qanunlara mühakimə olan kimsənin hökmü nədir?

 

Cavab 3: İxtilaf anında vacib olan, Allahın kitabına və Rəsulunun – sallallahu aleyhi və alə əlihi və səlləm – sünnətinə mühakimə olmaqdır. Uca Allah buyurur: “Əgər bir şeydə ixtilaf etsəniz – Allaha və axirət gününə inanırsınızsa - onu Allaha və rəsula həvalə edin. Bu sizin üçün daha xeyrli və nəticə etibar ilə daha gözəldir.” (Ən Nisa: 4/59)

“Xeyr! Rəbbinə and olsun ki, aralarında ixtilaf etdikləri şeylərdə səni hakim təyin edib, sonrada verdiyin qərar haqqında içlərində bir sıxıntı duymayıb və tam bir şəkildə təslim olmadıqca iman etmiş olmazlar.” (Ən Nisa: 4/65)

Mühakimə uca Allahın kitabına və Rəsulun – sallallahu aleyhi və alə əlihi və səlləm – sünnətinə olmalıdır!

1. Əgər bir kimsə başqa qanunlara mühakimə olmağı halal sayaraq Quran və Sünnəyə mühakimə olmazsa, o kafirdir.

2. Əgər başqa qanunlara mühakimə olmağı halal saymaz, ancaq mal, məqam, vəzifə kimi həvəslərindən dolayı dünyəvi qanunlara mühakimə olarsa, belə birisi günah sahibidir, fasiqdir, lakin iman dairəsindən çıxmaz!

 

Fətva sahibləri: Rəis: Abdul Aziz bin Baz, Üzvlər: Abdullah bin Ğudeyyan, Abdullah bin Quud.”

 

Qaynaq: Fətəvəl Ləcnətid Dəimə: 1/781

Riyad: Riəsətu İdarətil Buhusil İlmiyyə vəl İftə

 

 

س : ما حكم تحكيم القضاء الأمريكي في النزاع بين المسلمين ، أمور الطلاق والتجارة وغيرها من الأمور؟

ج : لا يجوز للمسلم التحاكم إلى المحاكم الوضعية إلا عند الضرورة إذا لم توجد محاكم شرعية ، وإذا قضي له بغير حق له فلا يحل له أخذه

 

“Fətva – 19504. Sual 13: Müsəlmanlar arasında boşanma, ticarət və digər işlərdə çıxan ixtilaflarda Amerikan məhkəməsini hakim təyin etmənin hökmü nədir?

 

Cavab 13: Şəri məhkəmələrin yoxluğu kimi zərurətlər xaricində müsəlmanın dünyəvi məhkəmələrə mühakimə olması caiz deyil. Əgər məhkəmə onun haqqından artığını almasına qərar versə, ziyadəni alması halal olmaz.

 

Fətva sahibləri: Rəis: Abdul Aziz bin Baz, Üzvlər: Abdul Aziz bin Abdillah Aluş Şeyx, Salih bin Favzan Əl Favzan, Bəkr Əbu Zeyd.”

 

Qaynaq: Fətəvəl Ləcnətid Dəimə: 23/502

Riyad: Riəsətu İdarətil Buhusil İlmiyyə vəl İftə

 

 

Təliq: Öncəliklə bu fətvalara imza atanların siyahısına nəzər salaq:

 

1. Abdul Aziz bin Baz

2. Bəkr Əbu Zeyd

3. Salih bin Favzan Əl Favzan

4. Abdullah bin Ğudeyyan

5. Abdullah bin Quud

6. Abdul Aziz bin Abdillah Aluş Şeyx

 

Bəli müasir sələfi aləmin ən böyük “alimləri”... İndi isə onların sözlərindəki önəmli məqamlara baxaq:

Şəriət məhkəməsi varkən belə, halal saymadan, sırf nəfsi istəkləri səbəbilə qeyri şəri məhkəməyə müraciət edənlər kafir yox fasiq sayılar!

Şəriət məhkəməsinin olmaması bir zərurət sayılır və insanın bu halda məhkəməyə müraciət etməsi caizdir.

Yenədə “alimlərimiz xəta edib” deyərək keçişdirməyimi düşünürsüz? Bu necə alimlikdir ki, insanı sizə görə tövhidin əsli sayılan şeylərdə xətadan belə qorumur. Ya xəta edən sizlərsiz, ya da onlar alim deyil...

 

[Muslih]

Sələfilərin digər bir məşhur şeyxi Salih Əl Munəccid, dünyəvi qanunlara mühakimənin əsl etibarilə caiz olmadığını qeyd etdikdən sonra, Şəri məhkəmələrin olmaması kimi zəruri durumlarda dünyəvi məhkəmələrə müraciətin caizliyi haqda deyir:

 

لكن من اضطر إلى التحاكم إلى القوانين الوضعية ، لدفع ظلم أو استرداد حق ، جاز له ذلك بشروط

الأول : ألا يمكنه الوصول إلى حقه إلا بهذا الطريق

الثاني : أن يكون كارها مبغضا لهذا التحاكم

الثالث : ألا يأخذ أكثر من حقه ، ولو قضى به القانون

 

“Lakin kim bir zülmün dəfi və ya haqqın geri alınması üçün dünyəvi qanunlara mühakimə olmaq məcburiyyətində qalarsa, aşağıdakı şərtlərlə bu onun üçün caizdir:

1. Haqqını almaq üçün (şəri məhkəmə kimi) başqa bir yolun olmaması.

2. Bu mühakiməni xoş görməyib, ona buğz etməsi.

3. Qanun belə hökm etsə də, öz haqqından artığını almaması.

(Daha sonra isə Ləcnənin – Fətva Şurasının Şəri məhkəmə olmadığı üçün Amerikan qanunlarına müraciətin caizliyi və İbn Useyminin dünyəvi məhkəmələrdə haqqı iqamə etmək üçün vəkillik oxumanın halallığı barədə fətvalarını zikr edir)”

 

Qaynaq: Salih Əl Munəccid: Şəxsi web səhifəsi - 92650

 

وأما إن اضطرته الضرورة لذلك ، بأن لم يكن هناك محاكم شرعية في بلده , وكان حقه سيضيع لو لم يتحاكم إلى هذه المحاكم الوضعية المبدلة لشرع الله سبحانه : فيجوز له حينئذ التحاكم إليها لاسترداد حقه المشروع ، بشروط

الأول : أن يكون حقه الذي سيترافع بشأنه أمرا مشروعا ، لا مخالفة فيه لحكم رب العالمين

الثاني : ألا يمكنه الوصول إلى حقه إلا بهذا الطريق المكروه إليه ، ولولا الضرورة ما استحل التحاكم إليه

الثالث : ألا يأخذ أكثر من حقه ، ولو قضى به القانون الوضعي

 

“İnsanın yaşadığı ölkədə Şəri məhkəmənin olmaması və uca Allahın şəriətinin yerinə qoyulmuş dünyəvi məhkəmələrə müraciət etmədiyi zaman haqqını ala bilməməsi kimi zərurət halında, öz məşru haqqını geri almaq üçün bu məhkəmələrə mühakimə olması caizdir. Lakin bunun aşağıdakı şərtlər var:

1. Məhkəməyə almaq üçün müraciət etdiyi haqqı, şərən qanuni bir haqq olmalıdır. Aləmlərin Rəbbinin hökmünə müxalif olmamalıdır.

2. Haqqını almaq üçün məcbur qaldığı bu yoldan başqa yolunun olmaması. Belə ki, əgər zərurət olmasaydı dünyəvi məhkəmələrə getməyi caiz saymazdı.

3. Dünyəvi məhkəmə qərar versə belə öz haqqından artığını almaması.”

 

Qaynaq: Salih Əl Munəccid: Şəxsi web səhifəsi – 219828

 

Təliq: Şeyx Munəccid də digər həmkarları kimi, Şəri məhkəmələrin olmaması halında, - mali davalarda belə - sayılan şərtlərə əməl edərək dünyəvi məhkəmə hüzurunda mühakimələşməyin caiz olduğunu açıq bir şəkildə söyləyir.

Şəri məhkəmələrin olmamasını isə bir zərurət sayır. Öz sözlərini Bin Baz və Useyminin fətvalarıyla dəstəkləməyə çalışması yanlış anlamaya yer buraxmır! 
 

[Muslih]

Ləcnənin – Fətva şurasının üzvlərindən olan Abdur Razzaq Afifi, sadəcə dünyəvi məhkəmələrin işlədiyi ölkələrdə onlara mühakimə olunmağı caiz sayanlardandır:

 

سئل الشيخ : ما حكم التحاكم إلى المحاكم التي تحكم بالقوانين الوضعية؟

فقال الشيخ : بقدر الإمكان لا يتحاكم إليها ، أما إذا كان لا يمكن أن يستخلص حقه إلا عن طريقها فلا حرج عليه

 

“Sual – 50: Şeyxdən soruşuldu: Dünyəvi qanunlarla hökm edən məhkəmələrə mühakimə olmağın hökmü nədir?

Şeyx cavab verdi: İmkan daxilin onlara mühakimə olmamalıdır. Ancaq haqqını ancaq dünyəvi məhkəmələrlə ala bilirsə o halda bu davranışda bir problem yoxdur!”

 

Qaynaq: Abdur Razzaq Afifi: Fətəvə və Rəsəil: 365

Daru İbn Hazm: 1420/1999

 

[Muslih]

Sələfilərin digər məşhur şeyxi Abdul Aziz Ər Racihi, qeyri İslami dövlətlərdə məhkəməyə müraciət edib, haqqını almağı caiz sayır:

 

السؤال : بعض المسلمين يعيش في بعض البلدان التي تحكم بالقوانين الوضعية، وقد يلجأ إلى هذه المحاكم لإثبات حق ضائع له، فهل تحاكمه إلى مثل هذه المحاكم كفر؟

الجواب : لا ؛ لأنه إذا أراد أن يأخذ حقه فإنه مضطر إلى ذلك ، لكن لا يجوز له أن يزيد على حقه ، فإذا أعطوه زيادة على حقه فلا يأخذ ، وهو مضطر إلى أن يأخذ حقه من باب المطالبة بأخذ الحق ، فله أن يطالب بأخذ حقه ، فإذا أعطوه حقه أخذه ، وإذا زادوه عليه فلا يأخذ الزيادة

 

“Sual: Bəzi müsəlmanlar dünyəvi qanunlarla hökm edən dövlətlərdə yaşayırlar və bəzən özlərinə aid bir haqqı isbat etmək üçün bu məhkəmələrə müraciət edirlər. Onların bu məhkəmələrə mühakimə olmaları küfrdürmü?

 

Cavab: Xeyr! Çünki o, haqqını almaq istədiyi zaman (Şəri məhkəmə olmadığı üçün) buna məcburdur. Lakin, öz haqqından artığını alması caiz caiz deyil. Əgər ona haqqından artığınl versələr götürməməlidir.

O, “haqqının alınmasını tələb etmək” yoluyla haqqını almağa möhtacdır və ancaq haqqını ala bilər. Ona haqqını verdikləri zaman alar. Haqqından artığını verdikləri zaman isə artığını almaz.”

 

Qaynaq: Abdul Aziz Ər Racihi: Durus fil Aqidə - 13: Səsli link 49:27 – 50:00

 

[Muslih]

Müasir sələfi şeyxlərindən Abdur Rahman bin Nasir Əl Bərrak, şəri məhkəmələrin olmaması halında dünyəvi məhkəmələrə baş vurmağı caiz sayanlardandır:

 

لو حصل للمسلم خصومة في ديار الكفر أو ما يشابهها فهل يجوز أن يترافع للمحاكم الوضعية؟

إذا اعتدى على الإنسان في بلاد الكفر في نفسه أو ماله أو حرمته فله أن يرفع قضيته لمن يرفع عنه الظلم أو يدفع عنه الظلم فإن الإنسان المظلوم له أن يستعين بمن ينصره من غير أن يعتدي على الظالم ، وإذا كان يعلم أن جهة الترافع لحل الخصومة تعتدي على الظالم بزيادة فتغرمه فوق ما يجب عليه فليس للمظلوم أن يأخذ فوق حقه ولو حكمت له المحكمة بذلك ، وليس هذا من التحاكم إلى الطاغوت ، فإن الذين يتحاكمون إلى الطاغوت يفضلون حكمه على شرع الله ويرتضونه ويقبلون حكمه ولو علموا أنه مخالف لشرع الله فما يخالف شرع الله من أحكام الذين يحكمون بالقوانين سوء كانوا من الكفار المعرفين كاليهود والنصارى أو من المنتسبين للإسلام

 فمثلاً لا يجوز للمرأة أن تحاكم زوجها إذا كانت تعلم أن القانون يفرض عليه فوق ما يوجبه الشرع ولا يجوز للمرأة أن تطالب بحقها في الميراث وهي تعلم أن القانون يسوي بين الذكر والأنثى ، فلا يحل لها أن تأخذ في الميراث إلا ما فرضه الله لها في كتابه على حد قوله تعالى : { ِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الأُنثَيَيْنِ } في ميراث الأولاد وفي ميراث الأخوة الأشقاء أو لأب

 ولا يخفى أن الترافع إلى هذه الإدارات أو المحاكم من قبل الضرورة لأنه لو وجب على المقيم في تلك البلاد ألا يرفع قضيته إذا ظلم إذا للحقه ضرر عظيم بذلك ولتسلط المجرمون على المسلمين إذا علموا أنهم لا ينتصرون

 وبهذا يعلم أن التحاكم إلى هذه الإدارات والمحاكم على هذا الوجه من الضرورة لا ينافي الكفر بالطاغوت وهو كل حكم يناقض شرع الله الذي أنزله في كتابه وسنة نبيه صلى الله عليه وسلم والله أعلم

 

“Fətva: 2848. Tarix: 6/10/1426, 2005-11-08

Sual: Küfr diyarında müsəlmanın bir çəkişməsi və ya bənzəri bir şey olarsa, dünyəvi məhkəmələrə müraciət etməsi caizdirmi?

 

Cavab: Küfr diyarında insanın canına, malına və ya namusuna yönəlik bir zülmə yol verilərsə, onun zülmü dəf edəcək kimsələrə müraciət haqqı var.

Çünki, məzlum insanın – zalıma qarşı həddi aşmadan - ona kömək edə biləcək kimsələrdən yardım istəmə haqqı var.

Əgər məhkəmənin zalıma qarşı həddini aşacağını, ona artıqlamasıyla cəza kəsəcəyini bilirsə, o zaman məhkəmə qərar versə belə məzlum öz haqqından artığını almamalıdır.

Bu ümumiyyətlə tağuta mühakimə deyildir! Çünki, tağuta mühakimə olanlar o hökmü Allahın şəriətinin hökmündən üstün tutmuş, ondan razı olmuş və Allahın şəriətinə müxalif olduğunu bildikləri halda tağutun hökmünü qəbul etmişlər.

Dünyəvi qanunlarla hökm edənlərin verdikləri hökmlərdən Allahın şəriətinə zidd olanlar istər Yahudi və Xristianlar kimi bilinən kafirlər tərəfindən verilsin, istər İslam müntəsibləri tərəfindən, eynidirlər.

Məsələn əgər qadın bilirsəki məhkəmə onun ərinə şəriətin vacib etdiyindən əlavə şeylər yükləyəcək, o zaman ərini bu məhkəmələrə verməsi caiz deyil.

Həmçinin qadın bilirsəki o məhkəmələr miras mövzusunda qadınla kişini bərabər tutur, o zaman mirasdakı haqqını (bu məhkəmələr yoluyla) tələb etməsi caiz deyil. Qadının övladlar, doğma qardaşlar və ata mirasında, Allahın onun üçün müəyyən etdiyindən artığını alması halal deyil: “Kişi üçün iki qadının payı vardır”.

Aydındır ki, bu idarələrə və məhkəmələrə mühakimə olmaq zərurət qəbilindəndir. Çünki, əgər bu ölkədə yaşayan kimsəyə zülm edildiyi zaman problemini məhkəməyə ərz etməməsi gərəksəydi, bununla böyük bir zərərə uğrayardı və cinayətkarlar müsəlmanların (məhkəmədən) yardım istəməyəcəyini bildikləri zaman onların canına darışardı.

Bütün bunlardan aydın olur ki, bu idarə və məhkəmələrə zəruri bir şəkildə mühakimə olmaq, tağutu inkar etməmək demək deyil! Tağut, Allahın kitabında endirdiyi və Nəbisinin – sallallahu aleyhi və səlləm - sünnətində olan Allahın şəriətinə ziddiyyət təşkil edən hər hökmdür. Allah daha gözəl bilir.”

 

Qaynaq: Abdur Rahman bin Nasir Əl Bərrak: Şəxsi saytı/Fətva - 2848

 

 

Təliq: Şeyxin sözlərindəki bəzi önəmli məqamlara diqqət çəkmək istəyirəm:

1. Şeyxə görə tağuta mühakimə olmaq – onun hökmünün Allahın hökmündən üstün tutulduğu zaman olur. Yəni belə bir inancda olmadan dünyəvi məhkəmələrə baş vurmaq əsl etibarıyla tağuta baş vurmaq sayılmaz.

2. Məhkəməyə baş vurmaq üçün zərərin sadəcə mala gəlməsi etibara alınmaz, can və namus cinayətlərində də müraciət edilə bilər.

3. Dünyəvi məhkəmələrə mühakimə olmaq, tağutu inkar etməmək sayılmır. İnsan bu məhkəmələrə zərurətən baş vurduğu zaman, eyni zamanda onların hökmünü yanlış görməklə tağutu inkar etmiş sayılır.

Ancaq onu qeyd edim ki, şeyxlərin qoyduğu “haqqından artığını almama” qaydasının praktik tətbiqi çətindir. Ortaya həll edilməsi gərəkli olan bir çox yeni məsələlər çıxır…

 

[Muslih]

Sələfilərin “əsrin mühəddisi” adlandırdıqları Nasiruddin Əl Əlbəni, Şəri məhkəmələrin olmaması kimi zəruri hallarda bu əməli caiz sayır:

 

السائل : هل يجوز التحاكم لهذه المحاكم إذا كانت لدي قضية وأنا مظلوم في قضية فهل يجوز أن نذهب إلي هذه المحاكم الوضعية  يجوز هذا يا شيخ؟

الشيخ : لا يجوز إلا من كان مضطرا وما يطلب إلا ما سمح له به الشرع ، لا يجوز التحاكم إليهم لما هو معلوم مما ذكرت إلا من كان مضطرا وهو لا يبتغي من وراء ذلك استغلال القوانين الوضعية للوصول إلى ما ليس له فيه حق

 

"Sual: Mənim bir problemim olduğunda və ya bir mövzuda mənə zülm edildikdə bu dünyəvi məhkəmələrə getməyimiz, onlara mühakimə olunmağımız caizdirmi şeyx?

 

Cavab: Caiz deyil. Ancaq insan (dini məhkəmə olmadığı üçün) buna məcbur qalarsa bu müstəsnadır və sadəcə Şəriətin ona tanıdığı haqqı istəyə bilər.

Zikr edilən səbəblərə görə onlara ancaq məcbur qalan mühakimə ola bilər. Baş vuran kimsə irəli gedərək öz haqqı olmayan şeyi əldə etmək üçün dünyəvi məhkəməni istifadə etməməlidir."

 

Qaynaq: Nasiruddin Əl Əlbəni: Səsli link
 

[Muslih]

Digər bir sələfi şeyxi Abdul Muhsin Əl Abbad, məhkəməyə çağırıldığı zaman orada özünü müdafiə etməyi caiz sayır ki, bu da əslində mühakimənin bir parçasıdır:

 

السؤال : عندنا في بلادنا القضاة يقضون بالقوانين الوضعية ، فإذا حصل لي ظلم من أحد الأشخاص في عرض أو مال ، فهل لي أن أتحاكم إليهم؟

الإجابة : احرص على أنك تنتهي مع خصمك على طريقة دون أن تصل إلى هؤلاء الذين يحكمون بغير ما أنزل الله ، وإذا كان هناك أحد عنده علم ترجعون إليه وتحكمونه وتصيرون إلى ما يحكم به ، هذا هو الذي عليكم أن تفعلوه ، وإذا كان غيرك طلبك وألزمك بالذهاب إليهم ولست أنت الذي قصدت ذلك ، وأنه لا سبيل غير ذلك ، فلك أن تذهب وتبدي ما عندك ، ولكن الطريقة المثلى كما هو معلوم من الجانبين الابتعاد عن القضاة الذين يحكمون بغير ما أنزل الله ، وتحكيم من يكون عنده علم بالشريعة والنزول على حكمه

 

“Sual: Bizim ölkəmizdəki hakimlər dünyəvi qanunlarla hökm edirlər. Mən hər hansı bir kimsə tərəfindən şəxsiyyətimə və ya malıma yönəlik zülmə uğradığım zaman bu məhkəmələrə mühakimə ola bilərəmmi?

 

Cavab: Çalış səninlə anlaşmazlığı olan kimsəylə olan problemini, Allahın endirdiyindən başqasıyla hökm edən o kimsələrə baş vurmanın xaricində bir yolla həll edəsən.

Əgər orada müraciət edəcəyiniz, mühakimə olunub verdiyi hökmü qəbul edəcəyiniz elm sahibi kimsə varsa, etməli olduğunuz şey budur.

Sən bunu istəmədiyin halda birisi sənin məhkəməyə gəlməni tələb edib, səni ora getməyə məcbur buraxarsa və başqa bir çıxış yolu yoxdursa, sən bu məhkəməyə gedib, özünü müdafiə edə bilərsən.

Lakin, ideal olan yol hərkəsin bildiyi kimi, Allahın endirdiyindən başqasıyla hökm edən hakimlərdən uzaq durub, Şəriət elmi olan kimsəni hakim təyin etmək və hökmünü qəbul etməkdir.”

 

Qaynaq: Abdul Muhsin Əl Abbad: Səsli link
 

[Usuli]

Məlun Səudiyyə hökümətini təkfir etdiyi və şiddətlə qınadığı üçün hal hazırda həbsdə olan sələfi şeyxlərindən Nasir Əl Fəhdin insan haqları quruluşlarına müraciət barədə fətvası:

 

وسئل : ما حكم الذهاب إلى حقوق الإنسان والتظلم عندها لأخذ الحق الشرعي

فأجاب حفظه الله : التعامل مع الكفار لإلحاق الحقوق وإقامة العدل المشروع يجوز بشرط عدم تعظيمهم ، وعدم تعظيم أنظمتهم وقوانينهم والجضوع لها ، ويدل على هذا قصة حلف الفضول ، وقصة الهجرة إلى الحبشة ، وقصة دجول الرسول صلى الله عليه وسلم في جوار المطعم بن عدي ، وقصة دجول أبي بكر رضي الله عنه في جوار ابن الدَّغِنة ، ودجول عمر رضي الله عنه في جوار العاص بن وائل السهْمي ، ودجول عثمان رضي الله عنه في جوار الوليد بن مغيرة ، وغيرها من الحوادث

فلو أرسل أحد إلى منظمات حقوق الإنسان الكافرة فوصف لهم أحوال التعذيب والظلم ونحوها ، ودعاهم الضغط على الظلمة بغير ثناءٍ عليهم ولا خضوع لأنظمتهم فلا بأس

 

“Sual – 64: Şəri bir haqqı almaq üçün insan hüquqları cəmiyyətinə gedib, onlara şikayət etmənin hökmü nədir?

 

Cavab: Haqqların bərpası edilməsi və məşru ədalətin təmini üçün kafirlərlə münasibət qurmaq/çalışmaq caizdir. Lakin bu şərtlərlə: Onları, sistemlərini/rejimlərini və qanunlarını təzim etməmək, bunlara itaət etməmək.

Dediyimiz doğruluğuna “Hilful Fudul”, Həbəşistana/Efiopiyaya hicrət, Peyğəmbərin – sallallahu aleyhi və səlləm – Mutim bin Adinin, Əbu Bəkrin – Allah ondan razı olsun – İbnud Dağinənin, Ömərin – Allah ondan razı olsun – As bin Vail Əs Səhminin, Osmanın – Allah ondan razı olsun – Vəlid bin Muğirənin himayəsinə girməsi və başqa hadisələr dəlalət edir.

Əgər bir kimsə kafir olan insan haqları təşkilatlarına yazar, işkəncə, zülm və bənzəri şeylər haqqında məlumat verər və onları tərifləmədən, sistemlərinə boyun əymədən zalımlara təzyiq göstərməyə çağırarsa, bunda bir bəis yoxdur.”

 

Qaynaq: Nasir Əl Fəhd: Əl Fətəval Hayiriyyə: 54

Əl Ğuraba: 1435/2014

 

 

Qeyd: Məlum məsələdir ki, insan haqları quruluşlarına müraciət etdikdə də sizin barənizdə araşdırma/məhkəmə aparılır və nəticədə haqlı və ya haqsız olduğunuza qərar/hökm verilir. Sözsüz ki, bu araşdırma qeyri şəri qanunlar əsas alınaraq aparılır.

Nəticədə hasil olan hökm hansısa zalıma təzyiq göstərməyi tələb edirsə, təzyiq göstərilir. Başqa sözlə, bu da tağuta mühakimənin bir formasıdır. Adların dəyişməsi hökmləri dəyişmir!