Перейти к содержимому


Фотография

Onlar Gəlib Keçmiş Bir Ümmətdirİstirsmar edilən ayələr silsiləsindən


  • Mövzuya cavab vermək üçün, avtorizasiyadan keçməlisiniz.
Bu mövzudakı ismarıc sayı: 3

#1 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 18 yanvar 2017 - 14:39

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Qurani Kərimin ayələrində uca Allahın bizlərə çatdırmaq istədiyi fikirlər və ya tələblər vardır. Bəzən bu tələblər doğru anlaşılmaz, bəzən isə anlaşıldıqdan sonra təhrif edilər. Hətta tam əks mənalarla təqdim edilər. Bunu “məna təhrifi” adlandıra bilərik.

 

Bu cinsdən olan, yəni istismar edilən ayələrdən biri, avamın və elmə nisbət edilənlərin yerli yersiz istidlal etdikləri “Onlar gəlib keçmiş bir ümmətdir...” ayəsidir...

Əgər keçmişə aid bir mövzu açılar və mövzuda zəifliklərini, xətalı mövqeydə olduqlarını hiss edərlərsə, məsələni bağlamaq, problemləri ört basdır etmək məqsədilə bu ayəyə sarılarlar.

 

Allahın inayətilə bu ayədən həqiqi muradı açıqlayacaq və istismarına əngəl olmağa çalışacayıq. Uca Allah buyurur:

 

أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطَ كَانُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى قُلْ أَأَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ

تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ

 

“Yoxsa siz İbrahim, İsmail, İshaq, Yaqub və övladlarının Yəhudi və ya Xristian olduğunu deyirsiz?

De: Sizmi daha yaxşı bilirsiniz, yoxsa Allahmı? Allah tərəfindən ona verilmiş şəhadəti gizləyəndən daha zalım kim ola bilər? Allah sizin etdiklərinizdən qafil deyil!

Onlar gəlib keçmiş bir ümmətdir. Onların qazandıqları özlərinə, sizin qazandığınız isə özünüzədir. Onların etdiyinə siz cavabdeh deyilsiniz!” (Əl Bəqərə: 2/140-141)

 

Öncəliklə ayədəki muradı anlamağa çalışaq. Təfsirçilərin izahı və ayənin zahirinin də dəlalət etdiyi məna aşağıdakı şəkildədir.

Yəhudi və Xristianlar öncəki peyğəmbərlərlə eyni dinə mənsub olmalarıyla öyündüyü zaman, uca Allah onların bu iddialarını rədd edir, ikinci addımda isə, iddianın doğru olması fərziyyəsinə cavab olaraq, babalarının salihliyinin onlara bir faydası olmadığını vurğulayır.

 

Nəticə etibarıyla bu ayələr başqalarının əməlləriylə öyünməyi, onların kölgəsində kölgələnməyi qadağan edərək, “hər kəsin öz əməlinə görə sorğu sual olunacağı prinsipini” vurğulayır. İstər “başqaları” bizdən öncə yaşayan atalarımız, istər müasirlərimiz olsun.

 

Ayədə, gəlib keçənlər haqqında müzakirə heç bir şəkildə qadağan edilmir! “Onlar gəlib keçmiş bir ümmətdir” ifadəsindən qəsd edilən, onların əməl dəftərində bizim üçün kölgələnmə yeri olmadığıdır...

 

Əgər ayədəki “Onların etdiyinə siz cavabdeh deyilsiniz!” cümləsi dəlil göstərilərək, onlar haqqında müzakirə aparmağın qadağan olduğu iddia edilərsə, cavabımız belə olar:

Öncəliklə əgər onların əməllərinə cavabdeh olmamamız, haqlarında müzakirəni qadağan etsəydi, bu qadağa həm keçmişdəkilərə, həm günümüzdəkilərə şamil edilərdi.

Çünki, keçmişdə yaşayanların əməlinə cavabdeh olmadığımız kimi, müasirlərimizin də heç bir əməlinə cavabdeh deyilik.

Belə bir nəticəni isə heç kim qəbul etməz. Çünki, bizlər dostumuzu düşmənimizdən, riyakarı ixlaslıdan, salihi fasiqdən seçmək üçün müzakirələr aparmaq məcburiyyətindəyik.

Eyni yanaşma keçmişdə yaşayanlar üçün də keçərlidir. Hər nə qədər onlarla günlük münasibətimiz olmasa da, elmdə arxasında gediləcək, sevilməyə layiq olan kimsələri digərlərindən ayırmamız qaçınılmazdır. Xüsusən günümüzdə bəlli şəxslərin layiq olmadığı bir sevginin insanlara zorla dayadıldığını nəzərə alsaq…

 

Digər bir yandan, ayədəki bu cümlənin mənası ümumi konteksdə anlaşılmalıdır. Nə İbrahim, nə də digər Peyğəmbərlər – Allahın salamı üzərlərinə olsun – pis əməl sahibləri deyildilər ki, Yəhudi və Xristianların onların əməlindən cavabdeh tutulmayacağı ifadə edilsin. Əksinə adı çəkilən qruplar Peyğəmbərlərin salih əməllərindən “faydalanmağa”, onların kölgəsində kölgələnməyə çalışırdılar. Qeyd edilən ifadə də məhz bu nöqtəni vurğulamaq üçündür.

 

Başqa sözlə desək, ayədə hal hazırda Dünyanın ən zəlil milləti olduğumuz gerçəyiylə barışıb, durğunluq və geriləmə yaşamamıza rağmən “Osmanlı övladı” olmaqla öyünməkdən başqa heç bir fəaliyyəti olmayan beyinsiz gəncliyin bu əməli qadağan edilir... Yəni: Babalarınızın nailiyyətləriylə öyünmək yerinə, uca Allahın əmrlərini yerinə yetirərək ucalın!

 

Digər bir yandan, “bizdən öncəkilərin əməllərinə cavabdeh olmamaq” ifadəsini konteksdən ayırsaq belə, cümlədən sadəcə bir nəticə çıxarmaq olar: Hər kəsin əməl dəftəri ayrıdır! Bu nəticənin keçmişləri müzakirənin qadağan olunmasıyla heç bir əlaqəsi yoxdur!

Belə bir müzakirə necə qadağan ola bilər ki, uca Allah Qurani Kərimin bəlkədə yarısında bizdən öncəkiləri müzakirə edir. Salihlərini örnək, Facirlərinin aqibətindən ibrət almamız üçün!

 

Uca Allah öz Kitabında Adəmin bir oğlunun digərini haqsız səbəblə öldürdüyünü zikr edərkən, məqsədi nə idi? Adəm və oğlunu insanların qınağı halına gətirmək? Yoxsa bizim bu “keçmiş müzakirəsindən” ibrət almamız?

Uca Allah öz Kitabında Yusufun qardaşlarının iyrənc əməlini zikr edərkən məqsədi nə idi? Yaqubu və Yusufu, ailələri mövzusunda narahat edəcək şeylərin üzə çıxarılmasımı? Yoxsa bizim bu “keçmiş müzakirəsindən”  ibrət almamızmı?

Yusufun bir qadın tərəfindən tələyə salınmaq istənməsi Quranda niyə uzun uzadı nəql edilir? Məişətdə hər gün bənzəri yaşanan bu hadisə özlüyündə önəmli olduğu üçünmü? Yoxsa Salih qulların bu kimi imtahanlarla qarşılaşdıqlarında göstərdikləri səbat və bu səbatın onları ucaldacağını real misal üzərindən vurğulamaq üçün?

 

Əgər ötüb keçənlərin müzakirəsi qadağan olsaydı, uca Allah bizə öz kitabında “Gəzin, dolaşın! Sizdən öncəkilərin aqibətinə baxın” məzmunlu ayələr endirməzdi...

Əgər ötüb keçənlərin müzakirəsi qadağan olsaydı, uca Allah bizə öz kitabında “bizdən öncəki din alimlərinin insanların mallarını haqsızlıqla yeməsi” haqda ayələr endirməzdi...

Əgər ötüb keçənlərin müzakirəsi qadağan olsaydı, uca Allah öz kitabında bizdən öncəki dinlərin məhz din adamları tərəfindən təhrif edildiyini xəbər verməzdi...

 

Qurani Kərimin yarısı keçmişlərin müzakirəsindən ibarət olduğu halda, bir ayədəki cümləni ümumi konteksdən qopararaq, Quranın təkid etdiyi bir mənanın əksinə yozmaq Allahın məramını kobud şəkildə təhrifdir!

Qurani Kərim bir təcrübə paylaşma platformasıdır! Bizdən öncəkilərin təcrübəsini. Onlardan salih əməl edib Allaha yaxınlaşanların və fisq fucurla ondan uzaqlaşanların müsbət və mənfi təcrübələrini!
 


  • Abdul Hakim, Hənif və Əbu Zeynəb bu ismarıcı bəyəndilər
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...

#2 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 18 yanvar 2017 - 14:49

Bu Təcrübələrdən Necə Faydalana Bilərik?

 

Müsəlmanlara keçmişi müzakirə edib, onun üzərində baş yormalarını, təhlillər aparmalarını qadağan etmək, onları böyük bir təcrübə bazasından məhrum etmək, onlara verilmiş bu neməti əllərindən çəkib almaqdır. Edilmiş xətaların yenidən təkrarlanmasına yol açmaqdır!

 

Əgər geriyə dönüb, Siffin savaşı və sonrakı dönəmə baxsaq, İslam ümmətinin ilk zərbəni haradan aldığını, beşinci kalonun fəaliyyətlərini, onların və onlarla mübarizə üsullarını öyrənmə, salih qanadı təmsil edən Əli və övladlarının fasiqlər önündəki məğlubiyyət səbəblərini incələmə şansımız olar... Bütün bunları incələmək məcburiyyətindəyik!

Eyni xəyanətlərə, eyni oyunlara günümüzdə də qurban getməmək üçün incələmək məcburiyyətindəyik! Uca Allahın “Gəzin, dolaşın! Sizdən öncəkilərin aqibətinə baxın” məzmunlu ayələrindəki əmri yerinə yetirmək üçün bütün bunları öyrənmək və müzakirə etmək məcburiyyətindəyik!

İncələmədən qaçaraq, batil savaşlara “ictihad” donu geydirdiyimiz müddətcə, bu Ümmət içərisindən eyni fitnəni təkrar edən çox sayda “müctəhid” çıxacaq...

 

Əgər geriyə dönüb İslam Tarixini gözdən keçirsək, min ildən artıqdır Müsəlmanların tək bir dövlətə sahib olmadıqlarını, onlarca dövlətlər qurub, bir biriylə savaşdıqlarını görərik. Beləcə bu min illik parçalanma dövrünü analiz edib, bu bəlanın mənşəyini tapar, gücümüz nisbətində bu gedişata əngəl olarıq ... Yaxud da artıq əlimizdən heçnə gəlmədiyini anlayarıq...

 

Əgər geri dönüb Osmanlı dövlətinin tarixini incələsək, dövlətin dağılmasında yad gəlinlərinin və onların dünyaya gətirdiyi övladların rolunu görər, beləcə gözü çıxmış qardaşdan ədəb dərsi almış olarıq...

 

Əgər keçmiş Dinlər tarixini öyrənib, təhlil etsək, onların hansı yollarla təhrif edildiyini öyrənər və bu yollara qarşı tədbir alarıq. Qurani Kərim bu yöndə bəzi önəmli nöqtələrə diqqət çəkərək bizi bu yola irşad etmişdir.

Yer üzündə, keçmişlərin hazır təcrübəsindən faydalanmaqdan imtina edəndən daha axmaq birisi ola bilərmi?
 


  • Abdul Hakim, Hənif və Əbu Zeynəb bu ismarıcı bəyəndilər
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...

#3 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 18 yanvar 2017 - 15:08

Bu Təcrübələrdən Faydalanmağımıza Nə Mane olur?

 

Düşünürəm ki, bu təcrübələrlə bizim aramızdakı ən böyük əngəl, düçar olduğumuz bir xəstəlikdir. Fərqində olmadan bir “keçmiş təqdisi/keçmişi müqəddəsləşdirmə” xəstəliyinə tutulmuşuq.

Bu “müqəddəsləşdirmə” xəstəliyi iki rükn üzərində qurulub:

1) Keçmişdəkilər təqva və imanda ideal/qüsursuz insanlardır. Zahirən xətalı görsənən hər şeyin bir təvili vardır.

2) Keçmişdəkilər edilməsi lazım olan hər şeyi ediblər. Bizə heç bir iş buraxılmayıb.

 

Hamımız gözəl bilirik ki, geri dönüb Tariximizlə üzləşdikcə xoş hallarla yanaşı, xoşagəlməz hallara da şahid olacayıq. Lakin, üzləşmə zamanı xəstəliyimiz bizi narahat edir... Eynilə Albinizm xəstələri Günəşə baxdıqda narahat olduğu kimi.

Bu üzləşmədən qaçmaq üçün, cürbəcür bəhanələrə sarılırıq. Ayələri məramından uzaqlaşdırırıq, bəzi böyük şəxsiyyətlərin adına sözlər uydururuq...

Həqiqəti görmək yerinə, gördüyümüzü həqiqət kimi qələmə verib, özümüzü rahatlatmaq istəyirik.

 

Keçmişlər o qədər təqvalı idilər ki, bizim üçün ən böyük hədəf onların atının burnundan çıxan toz ola bilmək, yaxud onların ayağı dəydiyi mədrəsələrin yerinə üzümüzü sürtməkdir...

Keçmişi özümüz üçün ibrət alınacaq bir platforma qəbul etmək yerinə, onu ideallaşdırırıq. Ondan ibrət almaq yerinə, onu doğrusuyla yanlışıyla örnək alırıq.

 

Məqsədim bizdən öncə yaşayanları alçaldıb, sonrakıları ucaltmaq, “təqva yarışdırmaq” deyil! Sadəcə həyatın reallıqlarıyla qarşılaşmağa, yaşanmış xətalardan ibrət almağa, uca Allahın qoyduğu adətə müxalif olan bu təqdis xəstəliyindən qurtulmağa dəvət edirəm!

 

Xəstəliyin ikinci yarısına gəlincə… Keçmişdəkilərin əsərlərinə və elminə çatmanı mütləq mənada imkansızlaşdırmaq, onları əlçatmaz zirvəyə çıxarmaq üçün inanmadığımız hekayələr uydururuq.

Kiminsə istənilən bir sahədə, öncə yaşayanlardan daha gözəl bir fikir ortaya qoya biləcəyi, daha gözəl əsər yaza biləcəyi müzakirə mövzusu belə ola bilməz…

 

Məsələn İsmail Lütfi Çakanın hədis üsulu haqqında qələmə aldığı kitabçanın, Beyquniyyədən çox daha faydalı olduğu fikri bizi ürküdür...

Müasir müəllif tərəfindən yazılmış məsələn “Əl Vadih” adlı üsul kitabının, tələbə üçün ilk növbədə oxudulmağa daha uyğun olduğunu çəkinə çəkinə söyləməli oluruq...

“Günümüz Dünyasındakı siyasətə İbn Kəsir prizmasından baxa bilmərik. Qloballaşan Dünyada öz yerimizi tapa bilməmiz üçün İslamın siyasi startegiyası formalaşdırılmalı, yeni Siyasi təfsirlər yazılmalıdır” məzmunlu sözlər eşitdikdə, sanki babalarımıza xəyanət etmişik kimi vicdan əzabı çəkirik...

 

(Türkiyədə) Məscidlərimizin qapısına böyük, ağır dəri parçası asmağı əcdadlara sədaqət zənn edirik...

“Tələbələr tənbəlləşməsin” adıyla Sarfa giriş kitablarını əlyazmadan oxuyuruq. İçimizdə əcdada “sadiq qalmanın” verdiyi qürurla...

 

Halbuki, dahilərdən birinin dediyi kimi, əcdada sədaqət, onlardan qalan külləri mücərrəd şəkildə qorumaq yox, atəşi daha da alovlandırıb, gələcək nəsillərə ötürməkdir...

 

İnsanlığın ən böyük xəzinəsi təcrübə olduğu halda, bizlər düçar olduğumuz xəstəlik səbəbilə bu keçmişi istifadə, onun üzərinə daha gözəl bir gələcək qurma fürsətindən məhrum edilirik. 


  • Abdul Hakim, Hənif və Əbu Zeynəb bu ismarıcı bəyəndilər
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...

#4 Usuli

Usuli

    Forum Əhli

  • Moderators
  • 1.265 ismarıc
  • Məzhəb:Hənəfi

Yerləşdirilmə tarixi: 18 yanvar 2017 - 15:29

Toxunulmazlara Niyə Toxunuruq?

 

Bəli! Son zamanda ən çox qarşılaşdığımız suallardan biri budur: Filankəs haqqında danışmağın nə kimi faydası var?

Yuxarıda yazdıqlarım bu sualın cavabını əhatə etsə də, bağlantı qurmanın hər kəs üçün asan olmadığını nəzərə alaraq müstəqil bir açıqlama vermək istərdim.

 

Əgər bu gün kimsə Muaviyə sevgisini dinin vaciblərindən sayır, hər kəsi buna məcbur tutmağa çalışırsa, normal bir insan olaraq bu fikri analiz etmə, doğru və ya yanlış olduğuna baxma haqqımız var.

Tarixin dərinliklərinə enib, Muaviyənin İslama fayda və zərərlərini ölçmə haqqımız var. Bu araşdırmanın ilk faydası, Şərən buğzu vacib olan kəsləri sevmə xətasına və ya bunun əksinə bir xətaya düşməməkdir.

 

Peyğəmbərimizin xanımına zina iftirası atan, yaxud Peyğəmbərin xanımlarını busduğu üçün Mədinədən sürgün edilən hansısa şəxsi, sırf adının önündə səhabə titulu var deyə sevəcəksinizsə, bu sizin məsələnizdir. Bizim sevgimizin kriteriyası adlar deyil, əməllərdir.

 

Peyğəmbərin şəhərini viran qoyub, səhabə qızlarını zəncilərə zorlatdıran, Peyğəmbərimizin oğlan nəvəsini şəhid edib, qız nəvələrini yarıçılpaq dəvələrə yüklətdirənləri sevəcəksinizsə bu sizin məsələnizdir.

 

Bununla yanaşı daha öncə də qeyd etdiyim üzrə Tariximizi öyrənərək, dostumuzu düşmənimizi tanıyar, İslam daxili nifaq və beçinci kalon hərəkatları haqda məlumata sahib olarıq. Bizdən öncə məğlub edilmiş salihlərin acı təcrübələrini dəyərləndirib, zamanımızın Yezidlərinə məğlub olmarıq... Əgər həqiqətən məqsədiniz faydadırsa, bu sizə fayda olaraq yetər.

 

Filan alim, filan məzhəb haqqında danışmamız da bənzəri motivlərə əsaslanır. Əgər kimsə “Filankəs Əhli Sünnətin Şahıdır. Sevilməsi fərzdir. Ona müxalif olan cəhmidir” şüarıyla ortaya çıxırsa, bir ovuc mariginal qrupun insanları fikrən necə kölələşdirdiyini, ruhlarına necə zəncir vurduqlarını, salihləri “cəhmi” damğasıyla necə sıradan çıxardıqlarını incələmək, elmi iddialarını analiz etmək bizim ən öncəlikli hüquqlarımızdan və vəzifələrimizdəndir.

Çünki, sevəcəyimiz, özümüzə imam seçəcəyimiz insanları tanımaq, bu xərçəngin ümmət içərisində necə yayıldığını öyrənərək qarşısını almaq, bir elm tələbəsi olaraq bizim borcumuzdur.

 

Xülasə olaraq, bu mövzuların açılması iki təmələ dayanır: Tarixi təcrübədən yararlanma, dostunu düşmənini, kimin arxasınca gedəcəyini, kimi sevəcəyini öyrənmək!

Başqa sözlə: Qurani Kərimdəki qissələrin, keçmişin ortaya çıxarılmasının nə faydası varsa, bizim araşdırma və yazılarımız da eyni faydanı hədəfləyir.

Adəmin oğlanlarının, Lutun və Nuhun ailəsinin, Musanın əshabının, Yusufun qardaşlarının hallarının Allah tərəfindən bizə nəql edilməsindəki fayda nədirsə, bizim keçmiş araşdırmamızın da hədəflədiyi fayda odur!

 

Allah bilir ki, bu “nə faydası var” sualının arxasında bizi faydalı olana yönləndirmək deyil, sadəcə taxtdan endiriləcəyinə əmin olduğunuz adamları qorumaq üçün son çırpınışlarınız var. Çünki, qəlbinizdə haqq sevgisinin yerini adlara və şəxslərə olan sevgi tutub...

Müvəffəq edən Allah həmd olsun!
 


  • Abdul Hakim, Hənif və Əbu Zeynəb bu ismarıcı bəyəndilər
Ən çətin yıxılan büt, insanın öz nəfsidir...




Bu mövzunu oxuyan istifadəçi sayı: 4

0 İstifadəçi, 4 Qonaq, 0 Anonim