Bu mövzudakı ismarıc sayı: 2

[Muslih]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Günlük həyatımızda yediyimiz və yayğınlıq qazanmış Qoyun, Keçi, İnək, kimi heyvanların ətlərinin hökmü hər kəs tərəfindən bilinir.

Lakin ölkəmizdə ara sıra yeyilən və ya yeyilməyə namizəd olan bəzi heyvan və quşlar vardır ki, onlarən əhkamı insanlar tərəfindən bilinmir. Bu mövzuda Allahın iznilə bu kimi heyvan və quşların halal və ya haram olması barədə hökmləri zikr edəcəyik.

Mövzuyla bağlı sizi maraqlandıran sualları özəl ismarıc yoluyla bizə göndərə bilərsiniz. Müvəffəqiyyət yalnız Allahdandır.

[Muslih]

Dovşan əti. Ölkə Müsəlmanları tərəfindən haqqında ən çox sual verilən heyvan Dovşandır. "Dovşan aybaşı olduğu üçün əti haramdır" şəklində bir fikrin hakim olması səbəbilə, insanlar bu haqda tərəddüddədir. Halbuki, dovşan bizim alimlərə görə, hətta Şiələrin Zeydiyyə qoluna görə halaldır. İmami Şiələr isə dovşan ətini haram sayır. Yəqin ki, avamın bu haqda tərəddüdündə bu rəyin də təsiri vardır...

 

Hənəfilərdən Alauddin Əl Kəsəni (v. 587 h/1191 m) "Bədəius Sanəi fi Tərtibiş Şərai" adlı əsərində bu haqda deyir:

 

ولا بأسَ بأكلِ الأرْنَبِ لما روي عن ابن عباس - رضي الله عنهما - أنه قال : كُنَّا عند رسول الله - صلى الله عليه وسلم - فأهدى له أعرابي أرنبةً مشْويَّةً فقال لأصحابه:  كُلُوا

وعن محمدِ بنِ صفوانَ أو صفوانَ بن محمدٍ أنه قال : أصبتُ أرنبتَيْن فذبَحتُهما بِمَرْوَةٍ وسألتُ عن ذلك رسول الله - صلى الله عليه وسلم - فأمَرني بأكلِهما

 

"Dovşan əti yeməkdə heç bir bəis yoxdur. İbn Abbas - Allah hər ikisindən razı olsun - rəvayət edərək deyir:

"Rəsulullahın yanındaydıq. Bir bədəvi ona qızarmış bir dovşan hədiyə etdi. O da əshabına: Yeyin! dedi."

Muhəmməd bin Safvandan və ya Safvan bin Muhəmməddən belə dediyi nəql edilir: "İki dovşan yaralayıb, bir daşla kəsdim. Rəsulullahdan bu haqda soruşdum. Mənə yeməmi əmr etdi"..."

 

Qaynaq: Alauddin Əl Kəsəni: Bədəius Sanəi: 5/39

Darul Kutubil İlmiyyə: 1406/1986

 

Şafilərdən Muhyiddin Ən Nəvəvi (631-676 h/ 1233-1277 m) Dovşan əti haqında deyir:

 

الأرْنَب وهو حلالٌ عندَنا وعندَ العلماء كافةً إلا ما حكي عن ابنِ عمرِو بن العاصِ وابنِ أبي ليلى أنهما كرِهاها

 

"Dovşan bizə və alimlərin tamamına görə halaldır. Sadəcə (Abdullah) İbn Amr bin As və İbn Əbi Leyladan dovşan ətini məkruh gördükləri rəvayət edilmişdir."

 

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Əl Məcmu: 9/17

Darul Fikr

 

İcma edilmiş məsələlər haqqında kitab yazanlardan Hənbəli fəqihi İbn Hubeyrə (499-560 h/1105-1165 m) "İxtilaful Əimmətil Uləmə" adlı əsərində mövzumuz barədə deyir:

 

واتَّفقوا على أَنَّ الأرْنبَ مُبَاحٌ أكلُه

 

"(Alimlər) Dovşan ətinin mübah/halal olduğu üzərində ittifaq ediblər."

 

Qaynaq: İbn Hubeyrə: İxtilaful Əimmətil Uləmə: 2/355

Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə: 1423/2002
 

[Muslih]

Qumru, Kəklik, Sağsağan və bənzəri quşların hökmü. Hənəfilərdən Alauddin Əl Kəsəni (v. 587 h/1191 m) "Bədəius Sanəi fi Tərtibiş Şərai" adlı əsərində bu haqda deyir:

 

وما لا مَخلَبَ له مِن الطَّيْر فالمستأنِس منه كالدَّجاج والبَّطِ والمتوحّش كالحمَام والفاخِتةِ والعَصافِير والقَبَجِ والكُرْكِيّ والغُرابِ الذي يأكُل الحَبَّ والزَّرْعَ والعَقْعَق ونحوِها حلالٌ بالإجماع

 

"Caynağı olmayan quşlar, ev quşu olan Xoruz, Ördək, çöl quşu olan Göyərçin, Qumru, Sərçə, Kəklik, Durna, taxıl və əkinlərlə qidalanan Qarğa, Sağsağan və bənzərləri icmayla halaldır."

 

Qaynaq: Alauddin Əl Kəsəni: Bədəius Sanəi: 5/39

Darul Kutubil İlmiyyə: 1406/1986