Bu mövzudakı ismarıc sayı: 2

[Muslih]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Hər ağıl sahibinə aydındır ki, Dinimiz ən çətin dönəmlərini yaşayır. Həmişə olduğundan daha pis bir şəkildə daxili və xarici düşmənlərin verdikləri zərərlərə məruz qalırlar. Müsəlmanların hər iki sahədəki mübarizəsinə baxdıqda, əhliyyət sahibləri yerinə əhliyyətdən çox uzaq, əksəriyyətlə səmimiyyətsiz, marjinal maraqları ümmət maraqlarının önünə keçirən, qıt düşüncəli insanların bu meydanda at oynatdıqlarını görürük...

Təbii ki, bunun ən böyük səbəbkarları əhliyyətə sahib olduğu halda özünü tanıtmayan, layiq olduğu məqam üçün çalışmayan, passiv kimsələrdir. İstər dini və dünyəvi olmaq üzrə elmi sahədə, istər idarə etmə və təşkilatçılıq və digər işlərdə...

Ləyaqət sahibi bir kimsənin mübarizəni kənardan seyr etməsi, ən yaxşı halda bir ləyaqətsizin onun yerinə keçib ümməti uçuruma sürükləməsini seyr etməkdir!

Bu sahədə ləyaqətliləri əngəlləyən bir çox xüsus var. Mən bu yazımda onlardan sadəcə birinə toxunmaq istəyirəm. Əhliyyət sahiblərinin bir qismi öz bilgi və bacarıqlarını topluma tanıtmaqdan utanıb çəkinirlər. Bunun şəriətdə qınanan bir şey olduğunu düşünmələri səbəbilə... Yaxud toplum bunu fərqli anlayar deyə... Beləcə onlar tərəddüdlərdə vurnuxurkən ağlayıb sızlayaraq toplumda hörmət qazanmağa çalışan hədəfli fasiqlər stratejik məqamları ələ keçirirlər...

Bu yazımda vurğulamaq istədiyim nöqtə əhliyyət sahiblərinin məqamlara can atmasının, özlərini topluma tanıtmalarının vacibliyidir. Tövfiq Allahdandır.

 

[Muslih]

Məşhur üsulçu İzzuddin bin Abdis Səlam (577-660 h/1181-1262 m) elm və bacarıq sahiblərinin özünü tərifləməsi barədə deyir:

 

ولا يمدَح المرءُ نفسَه إلا إذا دعَتِ الحاجةُ إلى ذلك مثْلُ أن يكونَ خاطباً إلى قومٍ فيرغِّبهم في نكاحه ، أو فيعرِّف أهليتَه الولاياتِ الشرعيةَ والمناصبَ الدينِيةَ ليَقوم بما فرَض اللهُ عليه عيْنا أو كفايةً كقول يوسفَ - عليه السلام -: اجْعَلْنِي عَلَى خَزَائِنِ الأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ

 

"İnsan özünü ancaq buna ehtiyac olduğu zaman tərifləyə bilər. Məsələn bir yerdən qız istərkən onları bu işə razı salmaq üçün, üzərinə Allahın ayni və ya kifayi olaraq yüklədiyi bir fərzi yerinə yetirmək üçün şəri idarə etmə qabiliyyətini, dünyəvi məqamlarını bildirməsi kimi. Necəki Yusuf - aleyhissəlam - demişdi: "Məni ölkə xəzinələrinə idarəçi təyin et! Mən qoruyucu və bilgi sahibiyəm." (Yusuf: 12/55)"

 

Qaynaq: İzzuddin bin Abdis Səlam: Qavaidul Əhkam fi İslahil Ənam: 2/346

Darul Qaləm: 1421/2000
 

[Muslih]

Malikilərdən Əbu Abdillah Əl Qurtubi (600-671 h/1204-1274 m) yeri gəldikdə insanın özünü tərifləməsinin vacib olduğu haqda deyir:

 

أن يوسفَ عليه السلام إنما طلَب الولاية لأنه علِم أنه لا أحدَ يقوم مقامَه في العدْلِ والإصلاحِ وتوصيلِ الفقراءِ إلى حقوقِهم فرأى أن ذلك فرضٌ متعينٌ عليه فإنه لم يكن هناك غيرُه

وهكذا الحكم اليوم ، لو علِم إنسانُ مِن نفْسِه أنه يقوم بالحق في القضاء أو الحسبة ولم يكن هناك مَن يصلُح ولا يقوم مقامَه لتعيَّن ذلك عليه ، ووجَب أن يتولاها ويسأل ذلك ، ويُخبِرَ بصفاتِه التي يستحِقها به مِن العلْمِ والكفايةِ وغيرِ ذلك ، كما قال يوسف عليه السلام

 

"Yusuf - aleyhissəlam - ona görə vəzifə tələb etdi ki, heç kimin onun kimi ədalətli, islahçı olmayacağını, fəqirlərin hüquqlarına riayət etməyəcəyini bilirdi. Bunun öz üzərinə fərz olduğunu düşünürdü. Çünki orada bunu edəcək başqa kimsə yox idi.

Günümüzdə də hökm belədir! Əgər bir insan özünün qazilikdə, hisbə təşkilatında müvəffəq olacağını bilirsə və ondan başqa bu işi görəcək kimsə yoxdursa, bu vəzifəni tələb etmək, üstlənmək, elmdən, bacarıqdan sahib olduğu sifətləri (lazımi adamlara) xəbər vermək ona fərzu ayn olar. Necəki bunu Yusuf - aleyhissəlam - etmişdir."

 

Qaynaq: Əbu Abdillah Əl Qurtubi: Əl Cami li Əhkəmil Quran: 9/216

Qahirə: Darul Kutubil Misriyyə: 1384/1964