Bu mövzudakı ismarıc sayı: 3

[Bakuvi]

Əssəlamu Aleykum Və Rahmətullah

 

Dəyərli Elm Talibləri! Allah sizi haqqa müvəffəq etsin. Peyğəmbər və Salihlərin qəbrini ziyarət məqsədi ilə yola çıxmağın hökmü nədir?

Dörd məzhəbə mənsub olan alimlər bu haqda nə buyurublar? Bu yaxınlarda Hənbəli alimi İbn Teymiyyənin "İqtida Əs-Siratal Mustaqim" adlı əsərindən bunları oxudum:

 

“Elm adamlarının görüş birliyi ilə bu üçü xaricində qalan digər məscidləri ziyarət etmək üçün özəl səfərə çıxmaq məşru deyildir.”

 

İbn Teymiyyəyə nisbət edilən bu görüşü mən kitabın Türk dilinə çevrilmiş variantından oxudum. Kitabın orjinal mətnində bu cür olub olmadığını təbi ki bilmirəm.

Bununla yanaşı mən bu msələnin ixtilaflı olduğunu bilirəm. Yəni İbn Teymiyyənin iddia etdiyi “görüş birliyinin” tam əksinə. (Əgər gerçəkdəndə İbn Teymiyyə belə bir iddia etmişsə...)

 

Saytdakı Elm Tələbələrindən xüsusilə Usuli, Muslih, Zeynul Abidin qardaşlardan xaiş edirəm bu haqda fəqihlərin görüşlərini nəql etsinlər.

Öncədən təşəkkür edirəm. Allah əməyi keçən bütün qardaşlardan razı olsun.

[Usuli]

Və Aleykumussalam və rahmətullahi və bərəkətuh.

Qəbirlərin ziyarəti özlüyündə məşrudur. Lakin İbn Teymiyyə və onun görüşündə olan bəzilərinin qadağan etdikləri bu məqsədlə səfər çıxmaqdır. Onlar bunu qadağan sayırlar. Lakin alimlərin tamamına yaxını bu mövzuda İbn Teymiyyə kimi düşünmür. Onlar Peyğəmbərlərin, salih insanların qəbrini ziyarət etmək üçün yola çıxmağı caiz saymışlar. Bunu haram sayan alimləri barmaqla sadalamaq mümkündür. Tarix boyu müsəlmanların tətbiqatıda bu şəkil gəlmişdir. Nəvəvi Muslim şərhində deyir:

 

واختلَف العلماءُ في شدِّ الرحالِ وإعمال المَطِيِّ إلى غيرِ المساجدِ الثلاثةِ كالذَّهَاب إلى قبورِ الصالحين وإلى المواضعِ الفاضلةِ ونحوِ ذلك فقال الشيخ أبو محمد الجويني من أصحابنا : هو حرام , وهو الذي أشارَ القاضي عياض إلى اختيارِه

والصحيح عند أصحابِنا وهو الذي اختارَه إمامُ الحرمينِ والمحقِّقون أنه لا يَحرُم ولا يُكرَه

 

“Alimlər bu üç məsciddən qeyrisi üçün səfərə çıxmaq və miniklərdən istifadə etmək haqqında ixtilaf etmişlər. Məsələn: Salih insanların qəbirlərini, fəzilətli məkanları və bənzəri yerlərə səfər etmək kimi.

Əshabımızdan Şeyx Əbu Muhəmməd Əl Cuveyni bunun haram olduğunu söyləmiş, Qadi İyadda bu görüşü seçdiyinə işarə etmişdir.

Əshabımız qatında səhih olan, İmamul Harameynin və təhqiq əhlinin də seçdiyi görüş budur ki, (belə məqsədlə səfər) nə haram, nə də məkruh deyil.”

 

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Əl Minhəc: 9/106

Daru İhyaət Turasil Arabi: 1392

[Talib]

Qardaş! Bu məsələ ilə bağlı bir neçə müddət bundan öncə Osmanlı alimlərindən məşhur Şeyx Muhyid-Din Muhəmməd bin Əli Əl Birgivinin "Bidət və Müstəhəb Qəbir Ziyarətləri " risaləsini oxuyurdum İbn Teymiyyənin dediyinin bir bənzərini Birgivi də adı keçən risaləsində iddia edir.

 

Belə ki Birgivi adı keçən risaləsinə səh 41 belə deyir:

 

"Çünkü bütün alimlər, Saleh kimsələrin və ya Peyğəmbərlərin qəbirlərini ziyarət etmək üçün yolçuluğa çıxmaq bidətdir, demişlər. Aləmlərin Rəbbi’nin Peyğəmbəri belə bir şeyi əmr etmədiyi kimi bunu xoş qarşılayan alim də yoxdur."

 

Müəllif ən son isə məşhur hədisi zikr etmişdir. Yəni üç məsciddən başqa yerlələrə yolçuluq edilməyəcəyi hədisi.

Birgivinin də iddiasının digər iddia kimi doğru olmadığı aşkardır. Çünkü sizin İmam Muhyid-Din Ən Nəvəvidən (rahiməhullah) nəql etdiyiniz bunun açıq örnəyidir.

Dəyərli qardaş! Amma siz bu məsələ ilə bağlı mötəbər kitablardan əksəriyyətin görüşünü nəql etsəydiniz yaxşı olardı.

Çünkü İmam Nəvəvidən (rahiməhullah) nəql etdiyiniz fətva sadəcə Şafi məzhəbin səhih olan görüşünə görə bu əməlin nə haram nə də məkruh olmadığını göstərir.

 

[Usuli]

Əvvəla Birgivi nə Osmanlıda, nə də Hənəfilər arasında mötəbər biri deyil. Öz şaz görüşlərilə məşhurdur. İkincisi Birgivinin dediyi söz həqiqətə uyğun deyil. Onun dediyi görüş nəinki bütün alimlərin, heç müəyyən bir məzhəbin belə görüşü deyil.

Bu mövzuda Nəvəvinin sözləri ümumidir. Sadəcə Şafiləri qəsd etmir. Ümumiyyətlə məzhəblərin görüşləri bu şəkildədir. Məsələ məşhur və açıqdır. Uzun uzun nəqllərə ehtiyac yoxdur.