Mövzuda Bir İsmarıc Var

[Zeynul Abidin]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Günümüz müsəlmanlarının diqqət etmədiyi şeylərdən biridə uşaqlarının təlim və tərbiyəsilə məşğul olmaqdır.

Halbuki, bu uşaqlar gələcəkdə bizim daşıya bilmədiyimiz İslam bayrağının daşıyıcıları olaraq yetişdirilməlidir. Bizlərin yarımçıqda olsa atdığımız əsasları möhkəmləndirib üzərinə İslam binasını qurmalı, Uca Allahın dinini yer üzünü hakim qılmalıdırlar.

Lakin, bir çox müsəlman qardaşlarımızın uşaqları təssüflər olsun ki, nəinki ümməti qurtarmaq hətta özlərini belə qurtaracaq bir şeyə sahib deyillər.

Bunun əsas səbəbkarları isə zamanında uşaqlarını tərbiyəyə yetərincə diqqət etməyən ana atalardır.

Bəs İslama görə ana ata üzərinə belə bir təlim vacibdirmi? Bu təlimi tərk etməklə günahkar olarlarmı?

Alimlərimiz bu haqda nə deyiblər?

Uşaqlarımızı necə yetişdirməliyik?

Uca Allahın iznilə mövzuya aid bildiklərimi təqdim eləmək istəyirəm.

[Zeynul Abidin]

Şafilərdən Muhyiddin Ən Nəvəvi (631-676 h/ 1233-1277 m) ana atanın vəzifələri haqqında belə deyir:

 

قال الشافعيُّ والأصْحابُ رحِمهم الله : على الآباءِ والأمُّهاتِ تعليمُ أولادِهم الصِّغارِ ما سيتعيَّن عليهم بعدَ البُلوغِ , فيعلِّمه الوَليُّ الطهارةَ والصلاةَ والصوْمَ ونحوها , ويعرِّفه تحريمَ الزِّنا واللِّواطِ والسِّرْقةِ , وشُرْبِ المُسكِرِ والكَذِبِ والغَيْبةِ وشِبْهِها ، و ويعرِّفه أن بالبُلوغ يدخُل فى التكليفِ ويعرِّفه ما يبلُغ به

وقيل هذا التعليمُ مستحبٌّ , والصحيحُ وجوبُه ، وهو ظاهرُ نصِّه , وكما يجب عليه النظرُ فى مالِه وهذا أولى , وإنما المستحبُّ ما زادَ على هذا مِن تعليمِ القرآنِ وفقْهٍ وأدَبٍ ، ويعرِّفه ما يصلُح به مَعاشُه

ودليلُ وجوبِ تعليمِ الولدِ الصغيرِ والمملوكِ قولُ اللهِ عزّ وجلّ : ياأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ قُواْ أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَاراً

قال علي بنِ أبي طالبٍ - رضي الله عنه - ومجاهدٌ وقتادةُ معناه علِّموهم ما ينْجُون به مِن النارِ وهذا ظاهرٌ

وثبَت في الصحيحين عن ابن عمرَ - رضي الله عنهما - عن رسولِ اللهِ - صلى الله عليه وسلم - قال : كُلُّكُمْ رَاعٍ ، وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ

 

"İmam Şafi və Əshab (Şafilər) – Allah onlara rəhmət etsin – belə demişlər:

Kiçik övladlarına, buluğa gəldikdən sonra onların üzərlərinə fərzul ayn olacaq şeyləri öyrətmələri ataların və anaların üzərinə düşür.

Vəlisi ona təharəti, namazı, orucu və bənzəri şeyləri öyrədər. Həmçinin zinanın, livatın (homoseksuallıq), oğurluğun, sərxoş edici içkilər içmənin, yalanın, qeybətin və bənzəri şeylərin haramlığını öyrədər.

Ona, buluğa gəldikdən sonra mükəlləf olacağını və buluğa hansı əlamətlərlə çatmış sayılacağını tərif edər.

Bu təlimin müstəhəb olduğu söylənmişsədə səhih/doğru olan bunun vacib olduğudur. İmam Şafinin sözünün zahiri budur. Vəliyə uşağın malına nəzarət eləmək vacib olduğuna görə bu daha öncəliklidir.

Müstəhəb olan isə Quran təlimindən, fiqhdən və ədəbdən bundan əlavəsinin öyrədilməsidir.

Eləcədə uşağa (dünya) həyatını yaxşı keçirməyə yarayacaq şeylər öyrədər.

Kiçik uşağın və kölənin təliminin vacib olmasının dəlili Allahın – azzə və cəllə - bu ayəsidir:

"Ey iman gətirənlər! Özünüzü və ailələrinizi atəşdən qoruyun..." (Ət Təhrim: 66/6)

Əli bin Əbi Talib – Allah ondan razı olsun - , Mücahid və Qatədə demişlər: Uca Allahın bu kəlamının mənası budur ki, ailənizə onlara atəşdən çıxmalarına vəsilə olacaq şeylər öyrədin. Bu məna açıqdır/zahirdir.

Hər iki "Səhih"də də (Buxari və Muslim) İbn Ömərin – Allah hər ikisindən də razı olsun – Allah Rəsulundan – sallallahu aleyhi və səlləm – bu rəvayəti sabit olmuşdur:

"Hamınız çobansınız və tabeçiliyinizdəkilər haqqında sorulacaqsınız"."

 

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Əl Məcmu: 1/50

Məktəbətul İrşad