Bu mövzudakı ismarıc sayı: 11

[Muslih]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Zamanımızda üzərində ən çox mübahisələrin cərəyan etdiyi məsələlərdən biridə "Vəhhabilik" məsələsidir.

Bu firqənin Şəriət tərəzisində çəkilməsi və haqsız olduqları mövzuların təsbiti uzun və təfərruatlı məsələdir. Bizim forumda bu məsələlərin ən böyüyü və müsəlmanların qanını tökməyə səbəb saydıqları "Şəfaət" məsələsi müzakirə edilib və Uca Allahın inayətilə bu mövzuda onların Əhli Sünnətə müvafiq olmadıqları, Əhli Sünnətin qanını haqsız yerə halal qıldıqları ortaya qoyulub.

Ayrılıqda ittiham edildikləri hər məsələ bu şəkildə müzakirəyə və açıqlamaya möhtacdır. Onlar haqqında qərarımız, kimlərinsə dedikləri sözlər deyil, görüşlərinin analiz edilməsinin nəticəsidir.

Lakin bu gün sizə təqdim etmək istədiyim mövzu, onların hansısa müəyyən fikri deyil, dörd məzhəbdən olan fuqahanın onlar haqqındakı görüşləridir və onlara münasibətin formalaşması baxımından əlavə xarakteri daşıyır.

Alimlərimizin bu "Vəhhabilik" adıyla məşhur olmuş bu dəvətə münasibəti necə olub?

[Muslih]

Hənəfi alimlərindən Allamətuş Şam Muhəmməd Əmin bin Ömər Abidin (1198-1252 h/1784-1836 m) “Əd Durrul Muhtar Şərhu Tənviril Əbsar” isimli əsərə yazdığı haşiyədə bu firqəni müsəlmanların qanını halal sayan xavariclər olaraq vəsf edir:

 

مطلَبٌ في أتباعِ عبدِ الوهَّابِ الخوارجِ في زمانِنا

قوله : ويكفِّرون أصحابَ نبيِّنا صلى الله عليه وسلم

علِمتَ أن هذا غيرُ شرْطٍ في مسمَّى الخوارجِ ، بلْ هو بيانٌ لمَن خرَجوا على سيِّدِنا عليٍّ رضِي الله تعالى عنه ، وإلا فيكْفِي فيهم اعتقادُهم كفْرَ مَن خرَجوا عليه ، كما وقَع في زمانِنا في أتباعِ عبدِ الوهَّابِ الذينَ خرَجوا مِن نجْدٍ وتغلَّبوا على الحرَمْينِ وكانوا ينْتحِلون مذهبَ الحنابلة ، لكنَّهم اعتقَدوا أنهم هُم المسلمونَ وأنَّ مَن خالفَ اعتقادَهم مشركونَ ، واسْتباحوا بذلك قتلَ أهلِ السنةِ وقتلَ علمائِهم حتى كسَر الله تعالى شوْكتَهم وخرَّب بلادَهم وظفِر بهم عساكرُ المسلمينَ عامَ ثلاثٍ وثلاثينَ ومائتينِ وألفٍ

 

"Günümüzün Xavaricləri olan (Muhəmməd bin) Abdil Vəhhabın davamçıları haqda bölüm:

 

Şarih: (Xaricilər) Nəbimizin – sallallahu aleyhi və səlləm - əshabını təkfir edərdilər...

 

İbn Abidinin Haşiyəsi: Sən artıq bilirsənki, Xavaric adını almaq üçün bu (əshabı təkfir) şərt deyil. Əksinə, bu seyyidimiz Əliyə - Uca Allah ondan razı olsun – qarşı çıxanlar haqqında bir açıqlamadır.

Yoxsa bunun üçün (xavaric olmaq üçün) onların əleyhinə çıxdıqları kimsələrin küfrünə etiqad etmələri yetərlidir.

Necəki bu zamanımızda Nəcd bölgəsində ortaya çıxıb, Harameyni (Məkkə və Mədinəni) işğal etmiş (Muhəmməd bin) Abdil Vəhhabın davamçılarında görünür.

Onlar özlərini əsassız şəkildə Hənbəli məzhəbinə nisbət edirdilər. Lakin onlar məhz özlərinin müsəlman, onların etiqadına müxalif olanların müşrik olduğuna inanırdılar.

Beləcə Əhli Sünnətin və Əhli Sünnət alimlərinin öldürülməsini halal qıldılar.

Nəhayət Uca Allah onların güclərini qırdı, bölgələrini xarab etdi və 1233 – cü ildə müsəlmanların əsgərləri onlara qalib gəldilər."

 

Qaynaq: İbn Abidin: Rəddul Muhtar aləd Durril Muxtar: 6/413

Daru Aləmil Kutub: 1423/2003

[Muslih]

Maliki alimlərindən Əhməd bin Muhəmməd Əs Savi (1175-1241 h/1761-1825 m) İmam Suyutiyə aid "Əl Calaleyn" adlı təfsirə yazdığı haşiyədə Muhəmməd bin Abdil Vahhabın davamçıları haqda belə deyir:

 

وقيل : هذه الآيةُ نزَلتْ في الخوارجِ الذينَ يُحرِّفون تأويلَ الكتابِ والسنةِ ويستحِلُّون بذلك دماءَ المسلمينَ وأموالَهم , كما هو مشاهَدٌ الآن في نَظائرِهم ، وهمْ فِرْقةٌ بأرض الحِجازِ يقال لهم " الوهّابيةُ " , يحسِبون أنهم على شىءٍ , ألا إنهم هم الكاذبون ، استحوَذَ عليهم الشيطانُ فأنْساهم ذكرَ اللهِ , أولئكَ حِزْبُ الشيطانِ ألا إنَّ حزْبَ الشيطانِ هم الخاسِرونَ ، نسألُ اللهَ الكريمَ أنْ يقطَعَ دابِرَهم

 

"Bu ayənin (Fatir-6), Kitab və Sünnətin mənalarını təhrif edən və buna binaən Müsəlmanların qanlarını və mallarını halal sayan xavariclər haqqında endiyi də söylənmişdir.

Necəki günümüzdə bunu xavariclərin bənzərlərində müşahidə etmək mümkündür.

Bunlar Hicaz torpaqlarında olan bir firqədir ki, onlara "Əl Vəhhabiyyə" deyilir. Özlərini bir əsas üzrə zənn edərlər. Diqqət edin! Yalançılar məhz elə onlardır!

Şeytan onlara hakim olmuş və Allahın zikrini unutdurmuşdur.

Onlar şeytanın hizbidir/tərəfdarlarıdır! Diqqət edin! Xusrana uğrayanlar məhz şeytanın hizbidir.

Kərim olan Allahdan onların kökünü kəsməsini diləyirik."

 

Qaynaq: Əhməd Əs Savi: Haşiyətus Savi alə Təfsiril Calaleyn: 3/255

Birinci Nəşr: 1345/1926

 

Qeyd: Burada çox önəmli bir məqama işarə etmədən keçmək mümkün deyil. Təqdim etdiyim nüsxə əlimizdəki mətbu nüsxələrin ən qədimidir.

Lakin, kitabın "Darul Kutubil İlmiyyə" tərəfindən çap edilmiş variantında "Necəki günümüzdə bunu xavariclərin bənzərlərində müşahidə etmək mümkündür. Bunlar Hicaz torpaqlarında olan bir firqədir ki, onlara "Əl Vəhhabiyyə" deyilir. Özlərini bir əsas üzrə zənn edərlər. Diqqət edin! Yalançılar məhz elə onlardır!" qismi silinib!

Allahın hikməti... Şeyx Savi tam bu firqənin təhrifçi olduğundan danışarkən, bunlar öz əməllərilə şeyxin sözünü bir daha təsdiq ediblər... Elmi əmanət budurmu? Bundan sonra sizin sözlərə kim güvənər?

"Darul Fikr" tərəfindən çap edilən ilk basqıda yenə məhz vəhhabilər haqqındakı yer sehrli bir şəkildə texnik (?) xəta olaraq ağ çıxıb, oxunmur...

Aşağıda müqayisə üçün üç nüsxə təqdim edirəm:

1. Soldan birinci təqdim etdiyimiz 1345-ci il nüsxəsidir.

2. Soldan ikinci "Dar İhyait Turasil Arabi" nüsxəsidir.

3. Soldan üçüncü isə "Darul Kutubil İlmiyyə" nəşriyatına aid təhrif edilmiş nüsxədir.

RƏSMƏ BAX

[Muslih]

Hənəfi alimlərindən, böyük mühəddis Muhəmməd Ənvər Əl Kəşmiri (1292-1352 h) Buxarinin səhihini şərh etdiyi "Feydul Bari alə Sahihil Buxari" adlı kitabında deyir:

 

أما محمدُ بنُ عبد الوهّابِ النجْدي فإنه كان رجلاً بَليداً قليلَ العلمِ ، فكان يتسارَع إلى الحكمِ بالكفرِ ، ولا ينبغي أنْ يقتحِمَ في هذا الوادي إلا مَن يكون متيَقِّظاً مُتقِناً عارفاً بوجوهِ الكفر وأسبابه

 

"Muhəmməd bin Abdil Vəhhab Ən Nəcdiyə gəlincə, şübhəsiz ki o, axmaq və elmi qıt bir adam olmuşdur. Küfr hökmü verməyə tələsərdi.

Halbuki, bu vadiyə ancaq diqqətli, mahir, küfrün forma və səbəblərini yaxşı bilən kimsənin girməsi lazımdır."

 

Qaynaq: Ənvər Şah Əl Kəşmiri: Feydul Bari: 1/252

Beyrut: Darul Kutibil İlmiyyə: 1426/2005

[Muslih]

Zamanında Hənbəlilərin Məkkə qazisi olan, böyük alim Muhəmməd bin Abdillah Ən Nəcdi (1236-1295 h/1820-1878 m) "Əs Suhubul Vəbilə alə Daraihil Hənəbilə" adlı bir kitab yazmış və orada Hənbəli alimlərinin tərcümeyi hallarını toplamışdır. Bu kitab Hənbəlilər arasında ən gözəl tabaqat kitablarından biri sayılır. Müəllif, Muhəmməd bin Abdil Vəhhabı, övladlarını və əshabını alim saymadığı üçün kitaba daxil etməsədə, onun atasının tərcümeyi halında özündən də söz açaraq deyir:

 

وهو والدُ محمّدٍ صاحبِ الدعوةِ التي انتشَر شَرَرُها في الآفاقِ ، لكنْ بيْنَهما تباينٌ مع أنَّ محمدًا لم يتظاهرْ بالدعوةِ إلا بعد موتِ والدِه ، وأخْبرني بعضُ مَن لقِيتُه عن بعضِ أهلِ العلمِ عمَّن عاصَرَ الشيخَ عبدَ الوهابِ هذا أنه كان غضْبانَ على ولدِه محمدٍ لكوْنِه لم يرْضَ أن يشتغِلَ بالفقه كأسلافِه وأهلِ جِهتِه ويتفرَّس فيه أن يحدُثَ منه أمرٌ ، فكان يقول للناسِ : " ياما ترَونَ مِن محمدٍ مِن الشرِّ "، فقدّر الله أن صار ما صار

 

وكذلك ابنُه سليمانُ أخو الشيخِ محمدٍ كان مُنافيًا له في دعوتِه وردَّ عليه ردًا جيدًا بالآياتِ والآثارِ لكوْنِ المردودِ عليه لا يقبَل سواهما ولا يلتفِت إلى كلامِ عالمٍ مُتقدمًا أو متأخِّرًا كائنًا مَن كان غيرَ الشيخِ تقيِّ الدينِ بنِ تيميةَ وتلميذِه ابنِ القيِّمِ , فإنه يرى كلامَهما نصًّا لا يقبَل التأويلَ ويَصُول به على الناسِ وإن كان كلامُهما على غيرِ ما يفهَم ، وسمَّى الشيخُ سليمانُ ردَّه على أخِيه "فصْل الخطابِ في الردِّ على محمّدِ بنِ عبدِ الوهابِ" . وسلَّمَه اللهُ مِن شرِّه ومَكْرِه مع تلك الصَوْلةِ الهائلةِ التي أرْعبَتْ الأباعدَ ، فإنه كان إذا باينَه أحدٌ وردَّ عليه ولم يقدِر على قتْلِه مجاهرةً , يُرسل إليه مَن يغتالَه في فِراشِه أو في السُّوقِ ليلاً , لقوله بتكفيرِ مَن خالفَه واستحلالِه قتْلَه

 

"(415 – Abdul Vəhhab bin Süleyman bin Əli) ..... O, qığılcımları üfüqlərə ( hər tərəfə) yayılmış dəvətin sahibi Muhəmmədin atasıdır. Lakin, Muhəmmədin (bin Abdil Vəhhab) öz dəvətilə ancaq atasının ölümündən sonra ortaya çıxmasına baxmayaraq aralarında konfrantasiya vardı.

Qarşılaşdığım kimsələrdən bəziləri, bəzi elm əhlindən, onlarda Şeyx Abdul Vahhabla eyni əsrdə yaşamış kimsələrdən nəqlən mənə xəbər verdilər ki, o, sələfləri və bölgə əhalisi kimi fiqhlə məşğuliyyətə razı olmadığı üçün oğlu Muhəmmədə qarşı qəzəbli idi, ondan (pis bir) iş çıxacağını sezmiş və insanlara "Muhəmməddən necə də çox şərr görəcəksiniz!" demişdi.

Allah da təqdirini cərəyan etdirdi və olan oldu...

 

Eləcədə onun (Abdul Vəhhabın) oğlu və şeyx Muhəmmədin (bin Abdil Vəhhab) qardaşı, Süleymanda onun dəvətini rədd edənlərdəndi.

Şeyx Süleyman ona Ayə və Hədislərlə gözəl bir rədd yazmışdır. Çünki, rədd verilən (Muhəmməd bin Abdil Vəhhab) Ayə və Hədisdən başqa şey qəbul etmir, Şeyx Təqiyyuddin İbn Teymiyyə və onun tələbəsi İbnul Qeyyimdən başqa, kim olursa olsun, nə qədim nə də sonrakı dönəm alimlərinin sözlərini diqqətə almırdı. Çünki o İbn Teymiyyə və İbnul Qeyyimin sözlərini təvilə açıq olmayan nass kimi qəbul edər və bu iki alimin sözləri onun anladığı kimi olmasa belə, bunlarla insanlara hücum edərdi.

Şeyx Süleyman öz qardaşına yazdığı rəddiyəni "Faslul Xitab fir Rəddi alə Muhəmməd bin Abdil Vəhhab" adlandırıb.

Bölgələri qorxuya salan bu irimiqyaslı gücə rağmən, uca Allah şeyx Şüleymanı onun (Muhəmməd bin Abdil Vəhhabın) şərrindən və hiyləsindən qorudu.

Çünki, bir kimsə ona (Muhəmməd bin Abdil Vəhhaba) müxalifət edib, rədd yazanda, əgər onu açıq şəkildə öldürə bilmirdisə, gecə onu döşəyində və ya bazarda xaincə öldürəcək birini göndərərdi. Çünki o, ona müxalif olanı kafir sayar və qətlini mübah görərdi."

 

Qaynaq: Muhəmməd bin Abdillah Ən Nəcdi : Əs Suhubul Vəbilə: 275-276

Məktəbətul İmam Əhməd: 1989

 

 

 

Təliq: Öncəliklə onu qeyd etməkdə fayda var ki, kitabın müəllifi Şeyx Muhəmməd bin Abdillah Ən Nəcdi özü məhz İbn Teymiyyə və tələbəsi İbnul Qeyyimin heyranlarından və Hənbəli fəqihlərindəndir. Şeyxin dərs aldığı alimlər arasında məşhur təfsirçi Mahmud Alusi, muhəddis Muhəmməd Abid Əs Sindi, Əhməd Əd Dimyəti Əl Məkki, Muhəmməd Əs Sunusi, İbrahim Əs Saqqa Əl Əzhəri və digər məşhur alimlər vardır. Belə birisinin belə Muhəmməd bin Abdil Vəhhab haqında bu cür sözlər sərf etməsi diqqət çəkicidir.

Şeyxin sözündəki faydalara gəlincə:

1. Muhəmməd bin Abdil Vəhhab gəncliyində ciddi mənada elmlə məşğul olmamışdır.

2. Öz qardaşı belə ona məhz İbn Teymiyyə və İbnul Qeyyimin sözləriylə rəddiyə yazmışdır.

3. Muhəmməd bin Abdil Vəhhab bölgə əhalisini öz fikirlərinə müxalif olmamaları üçün təzyiq altında tutar və alimlərə sui qəsd təşkil edərdi.

4. Muhəmməd bin Abdil Vəhhab öz müxaliflərini kafir sayardı.

 

[Muslih]

Zamanında Bahreyn qazisi olan Hənbəli alimi Osman bin Abdillah bin Cami (v. 1240 h/1815 m), digər bir Hənbəli alimi İbn Bəlbanın "Əxsarul Muxtasarat" adlı kitabına yazdığı "Əl Fəvaidul Muntaxabat" adlı şərhində, Muhəmməd bin Abdil Vəhhab haqqında deyir:

 

فحينئذٍ تبيَّن لك فسادُ ما ذهَب إليه طاغيةُ العارضِ ابنُ عبدِ الوهابِ مِن نْهيِه عن رفْعِ اليدينِ بالدعاءِ بعد الفراغِ مِن الأذكارِ الواردةِ

 

"... Beləliklə, Arid bölgəsinin tağutu olan (Muhəmməd) İbn Abdil Vəhhabın, varid zikrləri etdikdən sonra, dua edərkən əlləri qaldırmağı qadağan etməsi görüşünün fasid olduğu sənə aydın oldu."

 

Qaynaq: Osman Əz Zubeyri: Əl Fəvaidul Muntaxabat: 1/207

Muəssəsətur Risələ

 

 

Təliq: Arid, Nəcd bölgəsinin bir qisminə verilən addır. Muhəmməd bin Abdil Vəhhabı Aridin tağutu adlandıran Osman Əz Zubeyri, böyük Hənbəli alimi İbn Feyruzun yetişdirməsidir. İbn Feyruz, İbn Teymiyyə heyranı olmasına baxmayaraq onların xarici görüşlərinə qarşı yazdığı rəddiyələr səbəbilə, Muhəmməd bin Abdil Vəhhab onu şəxsən təkfir etmiş və dəfələrlə Vəhhabilər tərəfindən sui qəsdə məruz qalmışdır. Bu hadisəni hənbəlilərin öz kitablarında xüsusilə "Əs Suhubul Vəbilə" adlı tərcümeyi hallar kitabında oxumaq mümkündür.

Bir şeyi də qeyd etməkdə fayda var ki, kitabın müvafiq səhifəsi təhrif edilərək, "Aridin tağutu" ifadəsinin yerinə nöqtələr qoyulub. Lakin, kitabın müqəddiməsində o səhifədə o kəlimənin olduğu iqrar edilir!

Müqayisə üçün aşağıdakı iki rəsmə baxın:

 

Mühəqqiqin müqəddiməsi

Müvafiq səhifə

[Muslih]

Zamanın böyük Hənbəli alimlərindən Abdullah bin Avdə bin Sufan Əl Qudumi (1246-1331 h/1830-1912 m) təvəssül, qəbir ziyarəti, bəzi tövhid məsələləri üzərinə "Əl Mənhəcul Əhməd fi Dəril Məsəlib Əlləti Tumnə li Məzhəbil İmam Əhməd" adlı bir kitab yazmışdır. Qudumi, İbn Teymiyyə heyranı olmasına, hətta məhz bu kitabda İbn Teymiyyənin öyülməsi haqda bir bab açmasına baxmayaraq Muhəmməd bin Abdil Vəhhabın firqəsi haqda deyir:

 

فعلماءُ الحنابلةِ كغيْرِهم مِن أهلِ السنّةِ مُجمِعونَ على إثباتِها , حتى طائفةُ الوهابيةِ مع غُلُوِّهم يُثبِتونها للأولياء
 

"Əhli Sünnətdən olan digərləri kimi, Hənbəli alimləridə övliyanın kəramətini təsdiqləyirlər. Hətta aşırı görüşlərinə rağmən Vəhhabiyyə firqəsi belə övliyanın kəramətini təsdiqləyir."

 

Qaynaq: Abdullah Sufan Əl Qudumi: Əl Mənhəcul Əhməd: 92

Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə: 1429/2008

[Muslih]

Maliki fəqihlərindən Meyyərə Əl Fasinin "Muxtasarud Durris Səmin" adlı əsərinə haşiyə yazanlardan Mərakeş qazisi Talib İbnul Hacc Əl Fasi (v. 1273 h/1857 m) "Şəfaət istə" sözlərinin izahında Vəhhabilərin əhli bidətdən olduğunu deyir:

 

واسأَلْ شفاعةً - أيْ اسألِ النبيَّ صلى الله عليه وسلم أن يشفَعَ فيكَ إلى موْلاك , فإنها مِن أهمِّ ما يُطلَب في هذا المكان . ومنَع بعضُ المبتدعةِ مِن ذلك وصرَّح بأنه شركٌ

 

"Şəfaət istə - yəni: Nəbidən – sallallahu aleyhi və səlləm – sənin üçün Rəbbindən şəfaət diləməsini istə.

Çünki Şəfaət, bu məqamda (qəbri başında) istənəcək şeylərin ən əhəmmiyyətlilərindəndir.

 

Bəzi bidətçilər (Vəhhabiləri qəsd edir) bunu qadağan edərək, şirk olduğunu söyləmişlər..."

 

Qaynaq: Haşiyətun alə Muxtasarid Durris Səmin: 2/132

Mətbəatu Salih Murad Əl Hilali: 1348

[Muslih]

Hindistanın böyük hənəfi muhəddislərindən Xəlil Əhməd Əs Səhəranfuri (1269-1346 h/1852-1927 m) Deobənd alimlərinin əqidəsi haqda qələmə aldığı "Əl Muhənnəd aləl Mufənnəd" adlı kitabında Muhəmməd bin Abdil Vəhhab və əshabı haqda verilən sualı cavablayır:

 

قد كان محمدُ بن عبدِ الوهابِ النجْدي يستحِلُّ دماءَ المسلمين وأموالَهم وأعراضَهم ، وكان ينسِب الناسَ كلَّهم إلى الشرك ويسبُّ السلف ، فكيف ترَوْن ذلك ؟

 

الحكمُ عندنا فيهم ما قال صاحبُ الدرِّ المختارِ

ثم أقول : ليس هو ولا أحدٌ مِن أتباعه وشيعتِه مِن مشايِخنا في سلْسلةٍ مِن سلاسلِ العلمِ مِن الفقهِ والحديثِ والتفسيرِ والتصوُّفِ

 

"Sual 12: Muhəmməd bin Abdil Vəhhab Ən Nəcdi müsəlmanların qanlarını, mallarını və namuslarını halal sayar, insanların hamısını şirkə nisbət edər və keçmiş alimləri söyərdi. Buna necə baxırsız? ...

 

Cavab: Bizə (Deobənd alimlərinə) görə onların hökmü "Əd Durrul Muxtar" sahibinin (əslində “Rəddul Muhtar” olmalıdır ki, müəllifi yuxarıda sitat gətirdiyimiz İbn Abidindir) dediyi kimidir (yəni xavaricdirlər).

(Bundan sonra Haskəfinin ümumilikdə xavariclər haqqındakı sözünü və İbn Abidinin yuxarıda qeyd edilmiş məhz vəhhabilərin xavaric olduğu haqda sözünü nəql edir).

Sonra deyirəm: Nə o (Muhəmməd bin Abdil Vəhhab), nə də ona tabe olanlardan və onun tərəfdarlarından biri belə, fiqhdə, hədisdə, təfsirdə və tasavvuf elmində bizim elmi sənədlərdəki şeyxlərimizdən deyillər!"

 

Qaynaq: Xəlil Əhməd Əs Səhəranfuri: Əl Muhənnəd aləl Mufənnəd: 45-46

Darul Fəth

[Muslih]

Digər bir Hindistanlı Hənəfi fəqihi Muhəmməd bin Hamdillah Ət Təhənəvi (v. 1296 h/1879 m) İmam Nəsainin Sünəni üzərinə yazdığı haşiyədə onlar haqqında deyir:

 

ثم ليُعلَمْ أنَّ الذين يَدِينون دينَ عبدِ الوهابِ النجدي ويسلُكون مساَلكه في الأصول والفروع ويُدْعَون في بلادنا باسمِ الوهابيين وغير المقلدينَ ، ويزعَمون أنَّ تقليدَ أحدِ الأئمةِ الأربعةِ رضوانُ الله عليهم شركٌ ، وأنَّ مَن خالفَهم هُم المشركون ، ويَستبِيحون قتلَنا أهلِ السنة ، وسبْيَ نسائِنا وغيرَ ذلك مِن العقائدِ الشنيعةِ التي وصَلتْ إلينا مِنهم بواسطةِ الثقاتِ وسمِعنا بعضاً منهم أيضاً ، هم فرقةٌ مِن الخوارج ، وقد صرَّح به العلامةُ الشامي في كتابه ردِّ المحتار

 

"Bilinsin ki, (Muhəmməd bin) Abdil Vəhhab Ən Nəcdinin dininə girib, usulda (əqidə) və furuda (fiqhdə) onun yoluyla gedib, bizim ölkəmizdə "Vəhhabilər" və "qeyri muqallidlər" olaraq adlandırılan, dörd imamın – ridvanullahi aleyhim – təqlidinin şirk olduğunu və onlara müxalifət edənlərin müşrik olduğunu zənn edən, biz Əhli Sünnətin qətlini, qadınlarımızın əsir alınmasını və bizə güvənilir ravilər tərəfindən bəzəndə elə onların özü vasitəsilə çatan bir çox başqa çirkin düşüncələri mübah sayan bu adamlar xavariclərin bir firqəsidir!

Bunu Alləmə Əş Şami (İbn Abidin) "Rəddul Muhtar" adlı kitabında açıq şəkildə bəyan etmişdir."

 

Qaynaq: Muhəmməd Ət Təhənəvi: Əl Haşiyətul Muhəmmədiyyə aləl Əxbərin Nəsəiyyə: 412

Ət Tabatun Nizamiyyə

[Muslih]

İmam Nəvəvinin məşhur "Minhəcut Talibin" əsərinə şərh yazanlardan biridə İbn Həcər Əl Məkkidir. O, "Tuhfətul Muhtac fi Şərhil Minhəc" adlı bu şərhində ismini zikr etmədən bir nöqtədə İbn Teymiyyəni tənqid edərək, onu sapmış və sapdırıcı adlandırır.

Kitaba haşiyə yazan Məkkədəki Şafi alimlərindən Abdul Həmid Əd Dağistani Əş Şirvani (v. 1301 h/1883 m) bu yerin açıqlamasında Vəhhabilər haqda danışır və onların zəlalət firqəsi olduğunu qeyd edərək bəddua edir:

 

وهو ابنُ تيمية ومن تبِعه مِن الفرقةِ الضالّةِ المشهورةِ في زمنِنا بالوهّابية خذَلهم الله تعالى

 

"(İbn Həcərin "etirazçı" sözüylə qəsd etdiyi kimsə) İbn Teymiyyə və zamanımızda Vəhhabilər adıyla məşhur olan zəlalət firqəsindən (bu görüşündə) ona tabe olanlardır. Uca Allah onları rəhmətindən məhrum etsin."

 

Qaynaq: Abdul Həmid Əş Şirvani: Həvaşi Tuhfətil Muhtac: 4/144

Qahirə: Əl Məktəbətut Ticəriyyətul Kubra: 1357/1938

[Usuli]

Şafilərdən Muhəmməd bin Aqil Əl Hadrami (1279-1350 h/1863-1931 m) Vəhhabilərin balığın suya can atması kimi təkfirə can atmaları barədə deyir:

 

ولو كان كلامُه مع الرافضة الذين يكفّرون الشيخينِ ، أو مع الوهابيةِ الذين يحكُمون تشَهِّياً وظُلْماً على المسلمِين بالشركِ والكفرِ لو كان كلامُه مع هؤلاءِ لكان لنا معه شأنٌ آخَرُ

 

“Əgər o, Əbu Bəkr və Öməri təkfir edən Rafizilərdən və ya Müsəlmanlara böyük həvəslə və zülmən şirk, küfr hökmü vərən Vəhhabilərdən bəhs etsəydi, ona münasibətimiz fərqli olardı…”

 

Qaynaq: Muhəmməd bin Aqil: Təqviyətul İman: 6-8

Mətbəatul İrfan: 1363