Bu mövzudakı ismarıc sayı: 13

[Usuli]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Aramızda Ərəb dili öyrənməyə cəhd etmiş bir çox insan vardır. Lakin, onların bəlkə bir faizi belə hədəflədiyi nəticəyə vara bilməmişdir. Bu uğursuzluğun səbəblərini üç bənddə toplamaq mümkündür.

 

1. Tələbələrdən qaynaqlanan,"tənbəllik" kimi təməl qüsurlar.

2. Müəllimlərdən qaynaqlanan, "izah yetərsizliyi" kimi qüsurlar.

3. Öyrətmə metodlarındakı qüsurlar.

 

İnsanlarla Ərəb dili arasındakı əngəllərin əksəriyyəti üçüncü qisimdəndir. Ümumiyyətlə Müsəlmanların Ərəb dili öyrənmə metodları qədimdən bəri ciddi və haqlı tənqidlərə məruz qalmışdır.

Lakin, Müsəlmanlar arasında Allahın rəhm etdiyi az sayda insana bulaşmamış "böyüklərin qoyduğu hər yol idealdır" yanaşması, bu tənqidlərdən nəticələr çıxarılmasına əngəl olmuşdur...

Bu səbəblə, İslamı tənqid etmək üçün Ərəb dili öyrənən Şərqşünaslar bu işə təqribən bir il vaxt sərf edərkən, bizim mədrəsələr 7 və ya 10 il ərzində, üzündən kitab oxuyacaq tələbə yetişdirə bilmirlər...

İngilis dili üçün TOEFL kimi "beynəlxalq vahid səviyyə təsbit sistemi" varkən, biz Müsəlmanlar min ildir yerimizdə sayır, bir ölkədə Universitetin son ilində oxudulan "İbn Aqil şərhini", qonşu ölkədə ibtidai sinif şagirdlərinə tədris etməyə çalışırıq...

 

Lakin ağıl sahiblərinin "böyüklərin yoluna" baxışı fərqlidir. Onlar böyüklərin yolunu bir ideal deyil, üzərinə yeni təcrübələrin əlavə ediləcəyi bir təcrübə bazası olaraq görər, "Hikmət, möminin itirdiyi şeydir, harada görsə götürər" hədisində ortaya qoyulmuş prinsipə müvafiq davranarlar. Onlar bal arısı kimidirlər, hər çiçəyin lazımi yerindən bəslənib, bal ifraz edərlər...

 

Ərəb dilini öyrəndiyim zaman, uca Allahın bu mövzuda mənə lütf etdiyi bir çox nemət oldu və bu sayədə işim asanlaşdı.

Mən də öz növbəmdə, nemətin bir şükrü olaraq, bu sahədə qazandığım önəmli təcrübələri siz Müsəlmanlarla paylaşmaq istəyirəm.

Paylaşacağım bu təcrübələr sadəcə tələbələr üçün deyil, eyni zamanda Dil tədris edən müəllimlər üçün də faydalıdır. Tövfiq yalnız Allahdandır.
 

[Usuli]

Bəzi Ümumi İlkin Tövsiyələr. Ümumiyyətlə Ərəb dili öyrənməyə qərar vermədən öncə, üzərində düşünməniz gərəkən bəzi önəmli məqamlar vardır.

 

Ərəb dilini öyrənmək, hökm baxımından ayni deyil, kifayi fərzlərdəndir. Fərzu ayn olan əməllərin yerinə yetirilməsi, fərzu kifayələrdən öncəliklidir! Qıldığı namazın əhkamından qafil, riyanı ixlasdan seçə bilməyən kimsələrin, bu kimi boşluqları doldurmaq yerinə Ərəb dilinə yönəlməsi, Şəri baxımdan doğru deyildir.

 

Önəmli olan ikinci reallıq, bu dili öyrənmənin asan bir şey olmadığı, günlük ciddi bir çalışmayla belə ortalama bir ilinizi alacağıdır.

Əgər qənaətiniz, yolun sonuna çata bilməyəciyiniz yönündədirsə, bu işə girişib, özünüzün və müəlliminizin vaxtını hədər etməyin!

Hətta bu məqamda müəllimlərə nəsihətim, yanlarına gələn hər kəsi dərhal qəbul etməmələri, onların Ərəb dili öyrənməyə yetəcək əzmə sahib olub olmadığını kiçik tapşırıqlar vasitəsilə yoxlamalarıdır. Beləcə vaxtlarını hədər edəcək bir çox kimsədən qurtulmuş olarlar. Bu sahədəki kiçik tapşırıqları yerinə yetirəcək əzmə sahib olmayan kimsələrin, Ərəb dilini öyrənməyəcəyi aşikardır.

 

İnsanların bir çoxu "Ərəb dili öyrənib, bu vəsiləylə elm alacağam" düşüncəsinə sahibdir. Halbuki, sizin dil öyrənib, müxtəlif elmlərin özünə məxsus üslubuna, terminalogiyasına vaqif olmanız ən yaxşı halda bir neçə il sürər... Əgər işi yarı yolda buraxsanız, sadəcə Ərəb dilindən deyil, lazım olan digər elmlərdən də məhrum olarsınız.

Allaha həmd olsun ki, günümüzdə Fiqh, Fiqh Üsulu, Hədis Üsulu, Təfsir, Təfsir Üsulu, Əqidə, Nəfs Tərbiyəsi sahəsində Türk dilinə tərcümə edilmiş çox kitab vardır. Ərəb dilini öyrənmədən və ya öyrənimə paralel olaraq bu elmlərə yiyələnməniz, sizin üçün iki yöndən faydalıdır:

Ərəb dilini yarıda tərk etməklə, digər elmlərdən məhrum olmayacağınız kimi, daha öncə yiyələndiyiniz bu bilgilərlə Ərəb dilində oxuyacağınızı anlamanız və o elmlərdə dərinləşməniz çox daha asan olacaq. 

[Usuli]

Yükünüzü Yüngülləşdirin. Dil öyrənməyə çalışanların riayət etməsi lazım olan ilk qayda budur!

"Ərəb dili öyrənmək istəyirəm" sözü çox geniş bir hədəfə işarədir. Əslində sizə Ərəb dili yox, Ərəb dilinin bir bölümü lazımdır. Ərəb dili üç ana qoldan ibarətdir:
 

1. Ammicə. Bu, xalqın istifadə etdiyi günlük məişət dilidir.

2. Modern. Mətbuatda və Televiziyada istifadə edilən dil.

3. Klassik/Fusha. Qurani Kərimi, Hədisləri və klassik İslam ədəbiyyatını anlamaq üçün məhz bu dilə möhtacsınız.

 

Saydığımız bu bölümlər arasında istər öyrənmə metodları, istər qaydaları, istərsə də istifadə edilən kəlimə xəzinəsi baxımından ciddi fərqliliklər vardır. Bu qolların biri digərindən, hardasa ayrı bir dil sayılacaq qədər fərqlənir! Dolayısıyla bu qollar arasındakı hədəfinizi konkretləşdirərək yükünüzü təqribən 50% azalda bilərsiniz.

 

Məqsədiniz danışmaqdırmı, yoxsa məlumatı oxuyub qəbul etməkdirmi. Bu nöqtə, ikinci yol ayrıcıdır. Əgər məqsədiniz danışmaqdırsa, bu məqsədə müvafiq bir yol təqib etməlisiniz. Yox məqsədiniz sadəcə oxumaqdırsa, təqib edəcəyiniz yol digərindən çox fərqlidir.

Bu nöqtədə doğru seçim edərək, yükün bir qismindən də qurtula bilərsiniz.

Əlbətdə hər iki istiqaməti eyni zamanda mənimsəmək istəyə bilərsiniz. Lakin ilk başda, yükünüzü yüngülləşdirmək üçün hədəfləri minimuma endirməniz, müvəffəq olma ehtimalınızı ciddi mənada artırır.

 

Söz ehtiyatı sahəsində də ciddi yüngülləşdirmələr etməlisiniz! Dağarcığınıza əlavə edəcəyiniz sözlər, sadəcə hədəfləriniz və istifadə edəcəyiniz sahəylə məhdud olmalıdır.

Məsələn Ərəb dilinin Klassik bölümünü seçib, Fiqh kitabları oxumağı hədəfləyən birinin "stol, stul, restoran, futbol topu, xətkeş" və bənzəri kəlimələri öz dağarcığına daxil etməsi, çox lüzumsuzdur. Dolayısıyla bu kimi şeylərdən qurtularaq, bu sahədə də yükünüzü yüngülləşdirmiş olarsınız.
 

[Usuli]

Bilgi Burulğanından Çəkinin və "Üçlü Halqa" Sisteminə Riayət edin. Bir elmə vaqif olmaq və onu öyrədə bilmək çox fərqli şeylərdir. Ərəb dili qaydalarını mükəmməl şəkildə bildiyi halda, onu tələbəyə anlayacağı şəkildə və uyğun metodlarla izah etməkdən aciz olan bir çox kimsə vardır. Öyrətmə bacarığı uca Allahın daha az sayda insana lütf etdiyi bir nemətdir.

Müəllimlərin çoxu, bildiyini olduğu şəkildə tələbəyə verməyə çalışar və verilən böyük loxma tələbəni doyurmaq yerinə, boğazına ilişib onu boğar.

 

İstənilən digər elmlər kimi, Ərəb dili də "Üçlü Halqa" sistemi üzrə öyrənilməlidir. Bir bina tikdiyinizi düşünün... Öncə binanın beton təməl və sütunları atılar. Bir müddət sonra divarlarlar hörülər. Üçüncü mərhələdə isə, suvaq, rəngləmə və digər kamilləşdirici işlər görülər.

Ərəb dili də eyni şəkildə tədris edilməlidir. Məsələn Nəhv bölümünü ələ alsaq, öncəliklə ümumi prinsipləri, kəlimənin növləri, irab və onun növləri yığcam şəkildə izah edilər və bununla birinci dövrə bitmiş olar. Artıq tələbənin beynində beton təməl və sütunlar atılmışdır. Ən önəmli mərhələ budur. Çünki, tələbə qəbul etdiyi bütün bilgiləri, artıq formalaşdırdığı təməl və sütunlara bağlayacaq.

Sonra eyni şeylər başdan sona biraz daha təfsilatlı şəkildə izah edilər. Məsələn təqdiri, mahalli irab, "Əl Əsmul Xamsə"nin irabı səviyyəsində dərinləşilər. Bu mərhələ divarların hörülməsidir.

Üçüncü mərhələ isə, daha detallı məsələlərin müzakirə ediləcəyi yerdir. Ehtiyaca görə mərhələlərin sayı artırıla və ya azaldıla bilər.

 

Məsələn "Acurrumiyyənin" orta səviyyəli bir şərhi, bu "Üçlü Halqa" sistemi üzrə tədris edilməlidir. İlk dəfədən şərhin özünə dalmaq, tələbənin detallarda boğulmasına və ana sütunlardan qopmasına səbəb olur. Tədrisdə yol verilən böyük xətalardan biri, tələbəni "Bilgi Burulğanına" məruz qoymaqdır. Halbuki, böyük loxmalar ancaq boğulma səbəbi ola bilər...
 

[Usuli]

Termin və Bilinməyən Sözlərdən Uzaq Durun. Dil öyrənən tələbə, yeni bilgilərlə tanış olmanın həyəcanını yaşayır, aldığı məlumatları mənimsəməkdə çətinlik çəkir.

İzah ərəfəsində "məbni", "murab", "madi" , mudari" kimi terminlərlə zehnini şoka salmadan, bu sözlərin yerinə öz dilimizdəki "dəyişməz", "dəyişkən", "keçmiş", "indiki" sözlərini istifadə etməniz, tələbənin gərginliyini azaldar. Birbaşa qarşılığı olmayan sözlər üçün, dilimizdən bənzəri sözlər də seçə bilərsiniz. Məsələn mən ilk başlarda, "raf halı" yerinə, "kəlimənin təbii halı" sözündən istifadə edirəm.

Mahiyyətlər anlaşıldıqdan sonra, terminlər zaman içində rahatlıqla öyrənilər.

[Usuli]

Yeni Məlumatları Bilinən Misallar Üzərindən verin. İnsan zehni, artıq vaqif olduğu şeylərə bənzədilərək verilən bilgiləri daha rahat qəbul edir. Qurani Kərimdəki çoxsaylı misallar dediyimizin təsdiqidir.

 

Məsələn Sarf və Nəhv elmini aşağıdakı örnəklə izah etməniz, anlaşılma ehtimalını qat qat artırar:

Nəhv elmi kəlimənin cümlə içindəki mövqeyi, kəlimələrin bir birinə təsiri nəticəsində ortaya çıxan dəyişiklikləri öyrənir. Kəlimələri erkək və dişi, cümlə tərkibini nigah olaraq düşünsək, Nəhv elmi erkək kəlimənin dişiyə təsiri nəticəsində, dişinin hamilə qalmasını, şəklinin dəyişməsini öyrənir.

Sarf elmi isə, kəlimə daxili səbəblərdən ortaya çıxan dəyişiklikləri öyrənir. Hamiləlikdən fərqli olaraq, özlüyündə olub bitən bu proses, qadının kənar müdaxiləsiz Heyz olmasına bənzəyir.

 

Ləfzi, Təqdiri, Mahalli irabı bu cür bir örnəklə rahat izah edə bilərik:

1. Ləfzi irab, başına qoyduğu papaqla tanınan polis kimidir.

2. Təqdiri irab, başında yara olduğu üçün papaq qoymayan, papaq qoyduğu təqdir edilən polis kimidir.

3. Mahalli irab, mülkü geyimli polis kimidir. Əslən polis papağı taxmadığı kimi, bunu bir yara səbəbilə də tərk etməmişdir.

Örnək sahəsində sərbəstlik mövcuddur. Hər zaman, düşünərək daha gözəl örnəklər tapmanız və beləcə tələbənin mövzunu gözəl bir şəkildə anlamasını təmin etməniz mümkündür.
 

[Usuli]

Verəcəyiniz Misallar Öz Dilimizdən Olsun. Adətən tələbələrə verilən ilkin bilgi və misallar, Nəhv kitablarında olduğu kimidir. Ancaq bu bilgilərin qeyri Ərəblər üçün xeyli sadələşdirilməsi mümkündür və lazımdır.

Məsələn Nəhv elminin mahiyyətini öz dilimizdə misallar verərək bu şəkildə izah edə bilərik:

 

Ayrılıqda üç müxtəlif kəlimə götürək: “Mahmud”, “Ev”, “getmək”.

Bu üç kəliməylə müxtəlif cümlələr quraq: “Mahmudun evinə getdim”, “Mahmud evə getdi”, “Mahmud evdən getdi”.

Gördüyümüz kimi, müstəqil kəlimələr, cümlədəki mövqeyinə və digər sözlərlə girdiyi münasibətə görə müxtəlif dəyişikliklərə məruz qaldı. Nəhv elmi, bu dəyişiklərin tabe olduğu qaydaların cəmindən ibarətdir.

Yəni cümlədə oxuduğumuz sözün sonunun hansı şəklə girəcəyini, bu qaydalarla təsbit edə bilər, cümləni ancaq bu yolla doğru oxuyub, anlaya bilərik.

 

Təbii ki, bu şəkil bir izah, "təğyiru əvəxiril kəlimi lixtilafil avamilid daxiləti aleyhi ləfzən əv təqdirən" tərifi üzərindən ediləcək izaha nisbətdə çox asanlıqla anlaşılar. Nəhvin elmi tərifi isə, işin mahiyyəti anlaşıldıqdan sonra ikinci halqada öyrədilə bilər.

[Usuli]

Ərəb Dili Qaydalarını, Öz Dilimizin Qramatikasına Müqayisə etməyin. Bəzi müəllimlər, Ərəb dilini öz dillərinin qramatikası üzərindən izah etməyə çalışırlar. Bu metod ancaq öz dilinin qramatikasını yaxşı bilənlər üçün faydalı ola bilər ki, belələri çox azdır. Lakin bunu yaxşı bilməyənlər üçün, daha böyük qarışıqlıq və ikiqat yükə səbəb olur.

Ərəb dili qaydaları, başqa dilin qramatikası haqda zərrə qədər bilgi sahibi olmadan öyrənilə bilər. Bu səbəblə əsl etibarıyla bu şəkil bir müqayisəyə ehtiyac yoxdur.

[Usuli]

Qeyri Ərəblərə Yönəlik Yazılmış Kitablara Üstünlük Verin. Ərəb dili qramatikası haqqındakı kitabları iki qismə bölə bilərik: Ərəblər və qeyri Ərəblər üçün yazılmış kitablar.

Qeyri Ərəblər üçün nəzərdə tutulmuş kitablar, tələbənin anladığı dildə olması, digər millətlərin dil öyrənmə təcrübəsindən yararlanılması səbəbilə, adətən daha yüngül, daha tərtibli, təkrar edilməyə daha münasibdir.

Bu sahədə Türk dilində yazılmış onlarca kitab vardır. Qramatikanın təməllərini mənimsəmiş kimsələrin, bir müddət sonra bu kitablardan müstəqil şəkildə dəstəkləyici qaynaq olaraq istifadə etməsi də mümkündür.

[Usuli]

Söz Dağarcığınızı Düzgün Şəkildə Doldurun. Söz ehtiyatına sahib olmaq, dil öyrənmənin önəmli bir parçasıdır. Bütün qramatik qaydaları bilsəniz belə, lazımi miqyasda söz ehtiyatınız olmasa, oxuduğunuzu anlaya bilməzsiniz.

 

Söz dağarcığınızı doldurarkən diqqət etməli olduğunuz ən önəmli nöqtə, sözləri təsadüfən seçməmək, sizə lazım olan sahəylə bağlı sözləri seçməkdir.

Məsələn məqsədiniz Fiqh kitabları oxumaqdırsa, bu kitablarda istifadə edilən sözləri seçib, yadda saxlamanız lazımdır.

 

Bundan daha önəmlisi isi, lazımi sahədəki sözləri də müəyyən tərtiblə öyrənməkdir. Hansı sözlər daha çox istifadə edilirsə, onlara öncəlik verməlisiniz. Çünki, öyrənəciyiniz sözün istifadə edildiyi yer nə qədər çox olarsa, mətni o nisbətdə anlayacaqsınız.

Təharət babında onlarca yerdə istifadə edilən "vudu" və ya "iğtisal" kəliməsini tərk edərək, bəlkə bir neçə dəfə istifadə edilən "tərtib" kəliməsini yadda saxlamağa çalışmaq iki baxımdan məntiqsizdir.

1. Öyrəndiyiniz bu nadir kəlimə, mətnin daha az qismini aydınlatmış olar.

2. Mətndə az istifadə edildiyi üçün, "avtomatik təkrar" funksiyasıyla yaddaşınızda möhkəmlənmə ehtimalı azdır.

 

Təbii ki, müsəlmanların sahələr üzrə bu cür "statistik lüğətləri" mövcud deyil. Kəlimələr ancaq təqribi istifadə sayına görə seçilə bilir. Lakin, sadəcə Quranda istifadə edilən kəlimələrin bu cür statistik bir lüğəti mövcuddur. "Quranda Ən Çox İşlədilən 500 Kəlimə" adlı lüğəti bu linkdən endirə bilərsiniz.

Düşünürəm ki, mətnin statistik təhlilini aparan xüsusi proqramlardan istifadə edərək, bu problemi fərdi çapda həll edə bilərik. Əgər sizlərdən kiminsə bu nöqtədə bir təcrübə əldə edərsə, bizimlə bölüşməsini rica edirik.

 

Kəlimələri yadda saxlama üsuluna gəlincə, adətən seçilən kəlimələr əzbərlənir və unudulmamaq üçün mütəmadi təkrarlanır. Lakin bu çox məşəqqətli bir üsuldur və qismən asanlaşdırılması mümkündür.

Əgər seçilən kəlimələr mətnlərdə çox istifadə edilən qisimdən olarsa, mütəmadi mətn oxumaqla bu kəlimələr "avtomatik təkrar" funksiyasıyla, özlüyündə yadda qalar və təkrara sərf etdiyiniz vaxta qənaət etməklə yanaşı, sözlər yaddaşınıza daha yaxşı həkk olunar.

Ərəb dili öyrəndiyim zaman ərzində - istisnalar xaric - hansısa sözü əzbərləyib, mütəmadi təkrarladığım olmamışdır. Bir və ya iki dəfə öyrəndiyim kəlimələr, oxuduğum mətnlər vasitəsilə, avtomatik olaraq yaddaşıma həkk olunmuşdur. 
 

[Usuli]

Nəzəriyyə və Təcrübə Əlaqəsini Doğru Tənzimləyin. Ərəb dili, digər bir çox sahə kimi, Nəzəriyyə və Təcrübədən ibarətdir.

Bir çox hallarda müəllimlər nəzəriyyəyə ağırlıq verir və illər sonra təcrübə meydanına çıxan tələbə uğursuz olur. Bu, ciddi bir xətadır.

 

Tələbələr təməl əsasları öyrəndikdən, "Üçlü Halqanın" ilk halqasını mənimsədikdən sonra, artıq mətnləri incələyərək təcrübə meydanına atılmalıdırlar.

Beləcə öyrəndikləri nəzəri bilgiləri daha gözəl anlayar, yanlış anladıqlarını düzəldər və daha yaxşı yadda saxlayarlar.

Bütün bunlarla yanaşı, tələbələrdə "hədəfin bir addımlığında olma" ruhu formalaşar və bu onlara stimul verər.

Avropada bu metod, dünyəvi məktəblərdə Dual/İkili sistem adı altında uğurla tətbiq edilir.

[Usuli]

Dərslərdə Qrafika, Sxem və Bənzəri Vasitələrdən İstifadə Edin. İnsanlar qrafik şəklindəki görüntülü bilgiləri daha gözəl anlayırlar.

Bu, təcrübəylə sabit olduğu kimi, Sünnətdə də çoxsaylı örnəkləri vardır. Məsələn Allah Rəsulu doğru yoldan bəhs edərkən, bir çubuqla düz bir xətt, ətrafında isə çoxsayı əyri xətlər çəkir. Sözsüz ki, bu qrafik çizimlə məqsədi ətrafdakıların onu daha yaxşı anlaması idi.

Öz təcrübəmdən deyə bilərəm ki, Türkiyə mədrəsələrində bir dərs ilində tədris edilən "Binəul Əfal" kitabını sxem şəklində çizdikdən sonra, bir həftə içindəki iki dərs ərzində gərəkli təməlinin mənimsənilməsini təmin edə bilmişəm. Düzəltdiyimiz sxemi sizlərə də təqdim edirəm:



 

[Usuli]

Xəyali Xəritədən İstifadə Edin. İnsan fitrəti elə bir şəkildə yaradılıb ki, olduğu fiziki mövqeyi bilmədikdə, boğluğa düşür, analiz və bağlantı qurma qabiliyyəti ciddi mənada zəifləyir.

Elm sahəsində də hal eyni cürdür. Əgər tələbə ona verilən bilginin, ümumi xəyali xəritədəki yerini bilmirsə, o bilgilərin bağlantısını qurub, anlamaqda çətinlik çəkir.

Məsələn ilk dərsdə, keçmiş zaman fellərindən bəhs etsəniz, tələbəni gözü bağlı halda meşəyə atmış kimi olarsınız. Anlatdığınız bilgilərin çoxu boşa gedər. Çünki, siz ona məlumatlar verərkən, onun beyni o ərəfədə orientir axtarmaqla məşğuldur.

Lakin tələbəyə aşağıdakı kimi bir xəritə üzərindən təlim versəniz, Ərəb dili xəritəsində asanlıqla öz yerini, öyrəndiyi mövzunun digər məsələlərə nisbətini anlayar:

1. Ərəb dili Sarf və Nəhv olmaq üzrə iki təməldən mütəşəkkildir.

2. Ərəb dilini təşkil edən kəlimələr İsim, Fel, Hərf olmaq üzrə üçdür.

3. Fellər keçmiş və gələcək zaman olmaq üzrə iki qisimdir.

4. Keçmiş zaman felləri...

Hətta bu xəyali xəritəni sxem şəklinə gətirməniz daha uyğundur. Beləcə tələbə sanki bir ip təqib edirmişcəsinə, gözü önündə canlandırıb, mövzunu rahatlıqla anlayar.

[Usuli]

Nəzəri Bilgilər, Tərcümə və Kitabların Dilləri. Bir çox tələbə "Acurrumiyyə" şərhini bitirdikdən sonra, rahatlıqla istədiyi kitabı oxuyub anlayacağını, mətinləri rahatlıqla tərcümə edə biləcəyini düşünür.

Reallıqda bunu edə bilmədikləri zaman isə, ruh düşkünlüyü yaşayırlar. Halbuki, bu normal bir haldır.

Çünki bir az nəzəri, bir az da təcrübi bilgi sahib olmaq, istədiyiniz kitabları oxumaq üçün yetərli deyildir. Öncəliklə Ərəbcə ümumi oxuma vərdişiniz olacaq ki, bunun formalaşması zaman alır. Daha sonra seçdiyiniz sahədəki kitabların dil və üslubuna alışmağa başlayacaqsınız. O sahədə istifadə edilən istilahları öyrənəcəksiniz.

 

Tərcümə bacarığı isə, saydıqlarımdan daha üstün bir mərtəbədir. Ərəb qramatikasını yaxşı səviyyədə bilən, hətta oxuduqlarını rahat anlayan, lakin buna rağmən kiçik mətnləri tərcümədən aciz olan insanlar çoxdur. Tərcümə qabiliyəti də, zamanla əmələ gələn bir bacarıqdır. Bunun üçün hədəf dili də yaxşı səviyyədə bilməlisiniz.

Nəticə etibarıyla Ərəb dilini öyrəndikdən sonra, bir müddət kitab oxumaqda, oxuduğunuzu anlamaqda, tərcümədə çətinlik çəkməniz normaldır. Bu kimi şeylərdən ruh düşkünlüyünə qapılmayın.