Bu mövzudakı ismarıc sayı: 6

[Muslih]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Rəsmi statistikaya görə hər gün (!) dünyada 16 mini uşaq olmaq üzrə 25 min insan aclıq və onun ortaya çıxardığı səbəblərdən dünyasını dəyişir, 840 milyon insan ac yatır. Ümumilikdə dünya əhalisinin on altı faizi aclıq çəkir. Bir milyard insan, yəni hər altı nəfərdən biri, günü 4 dollara işləyir... Və bütün bu məzlumların əksəriyyəti müsəlmanlardır və bəlkədə daha acınacaqlısı, bizim bütün bunlardan qafil olmamızdır.

Digər tərəfdə çox yemək nəticəsində Obozite – həddən artıq şişmanlıqdan əziyyət çəkən 700 milyon insan var. Sadəcə Türkiyədə gündə 4 milyon ədəd çörək zibilliyə atılır.

Çünki biz, sərvətlərin 46 faizinin 1 faizlik, 86 faizinin 10 faizlik sömürücü, duyarsız olan bir toplumun əlində olduğu dünyada yaşayırıq! Çünki bu gün Avropalıların öz ölkələrində qurduğu və bizə örnək göstərilən “mədəniyyət”, Afrikadakı aclardan oğurlanmış sərvətlər hesabına qurulub.

Müsəlmanlar aclıqdan ölərkən, digər tərəfdəki din qardaşları məsçidlərini bəzəyərək Allaha yaxınlaşmağa çalışırsa, bunun bir adı var: Allahı, Onun əmrlərini, Dinini ələ salmaq! Bu, Allaha yox şeytana yaxınlaşdırıcı bir işdir!

Dünya və Axirətdə insanlığın rəfahını təmin etmək üçün endirilmiş Dinin, bu barədə hökmü nədir? Ac, susuz, çılpaq, evsiz qalmış müsəlmanlara yönəlik hər hansı bir sorumluluğumuz varmı? Onlara kömək eləmək bizim üzərimizdə fərzdirmi? Onların bu halına görə Qiyamət günü sorğu sual olunacayıqmı? Bu barədə Dinimizin hökmüylə tanış olaq. Tövfiq Allahdandır.
 

[Muslih]

Buxari şarihlərindən, Maliki alimi İbn Battal (v. 449 h/1057 m) yardımlaşma və acları yedirmənin kifayi fərz olduğunu deyir:

 

وفى حديث أبى موسى الأمرُ بالمُواساة وإطعامِ الجائع , وذلك مِن فروضِ الكفاية

 

“Əbu Musanın hədisində yardımlaşma, acı yedirmə əmri var. Bu şeylər fərzi kifayədir.”

 

Qaynaq: İbn Battal: Şərhu Sahihil Buxari: 9/458

Məktəbətur Ruşd: 1423/2003

[Muslih]

Hənbəlilərdən İbn Teymiyyə (661–768 h/1263–1328 m) "Əl Fətəvəl Kubra" adlı əsərində belə deyir:

 

إطعامُ الجائعِ وكِسْوةُ العاري فرضُ كفايةٍ ويَصيران فرضَ عينٍ على المعيَّن إذا لم يقُم به غيرُه

 

“Acları yedirmək, paltarı olmayanları geydirmək fərzu kifayədir! Başqaları bunu etmədiyi zaman, müəyyən bir adamın üzərinə fərzu ayn olar.”

 

Qaynaq: Əhməd İbn Teymiyyə: Əl Fətava Əl Kubra: 5/548

Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə: 1408/1987

[Muslih]

Hənəfi alimlərindən Bədruddin Əl Ayni (762-855 h/1361-1451 m) bu işin fərzul kifayə olduğu haqda deyir:

 

قوله : (وأطْعِموا الجائعَ) ، عامٌ يتناوَل كلَّ جائعٍ مِن بني آدم وغيرِهم ، وإطعامُ الجائعِ فرضٌ على الكفاية ، فلو أن رجلاً يموت جوْعا وعند آخر ما يُحيِيه به بحيث لا يكون في ذلك الموضِع أحدٌ غيره ، ففرضٌ عليه إحياءُ نفسِه ، وإذا ارتفَعتْ حالةُ الضرُورة كان ذلك ندْباً

 

“Allah Rəsulu buyurur: “Acları yedirin!”. Bu əmr, ümumi olub, bütün insan və heyvanları əhatə edir. Acları yedirmək kifayi fərzdir.

Əgər bir adam aclıqdan öləcək haldadırsa və onun yanında ərzaqa sahib sadəcə bir adam varsa, o adamın acı yedirməsi (ayni olmaq üzrə) fərzdir.

Zərurət halı ortadan qalxdıqdan sonra isə məndub hökmündədir.”

 

Qaynaq: Bədruddin Əl Ayni: Umdətul Qari: 14/294

Beyrut: Dar İhyait Turasil Arabi
 

[Muslih]

Şafilərdən Cəlaluddin Əs Suyuti (849-911 h/1445-1505 m) fərzu kifayələrdən danışarkən deyir:

 

ومنها : دفعُ ضرَرِ المسلمين ككِسْوةِ عارٍ وإطعامِ جائعٍ إذا لم يندفِع بزكاةٍ وبيتِ مالٍ

 

“(Fərzu kifayələrdən) biridə, müsəlmanların zərərlərini/problemlərini dəf etməkdir. Məsələn, zəkat və beytul maldan ayrılan pul yetərsiz olduqda, paltarı olmayanı geydirmək, acı yedirmək kimi.”

 

Qaynaq: Cəlaluddin Əs Suyuti: Əl Əşbəh vən Nəzair: 413

Darul Kutubil İlmiyyə: 1411/1990

[Muslih]

Şafilərdən Muhyiddin Ən Nəvəvi (631-676 h/ 1233-1277 m)  “Ravdatut Talibin” isimli əsərində deyir:

 

 ومنها : ما يتعلَّق بمصالحِ المَعايِش وانتظامِ أمورِ الناس ، كدفْعِ الضرَرِ عن المسلمين ، وإزالةِ فاقتِهم ، كستْرِ العَورة ، وإطعامِ الجائعين ، وإغاثةِ المستغِيثين في النائبات ، فكلُّ ذلك فرض كفايةٍ في حق أصحابِ الثرْوة والقُدْرة إذا لمْ تَفِ الصدقاتُ الواجبةُ بسدِّ حاجاتهم ، ولم يكن في بيت المال ما يُصرَف إليها

 

“(Fərzu kifayələrdən) məişət məsləhətləri və insanların işlərinin intizamıyla bağlı şeylər vardır.

Məsələn müsəlmanlardan zərəri dəf etmək, paltarı olmayanlara övrət yerlərini örtəcək paltar verərək, acları doyuraraq, kömək istəyənlərə kömək edərək sıxıntılarını aradan qaldırmaq. Zəkatlar və beytul maldakı pullar bu işlər üçün yetərli olmadıqda, bütün bunlar imkan sahiblərinə yönəlik olaraq fərzu kifayədir.”

 

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Ravdatut Talibin: 7/474

Səudiyyə: Daru Aləmil Kutub: 1423/2003

 

 

Qeyd: Bu cür yardımlaşmaların fərzu kifayə olduğunu bir çox Şafi fəqihi söyləmişdir. Onlardan bəziləri: Xatib Əş Şirbini “Muğnil Muhtac”, İbn Həcər Əl Heytəmi “Tuhfətul Muhtəc”, Ğamravi “Siracul Vəhhac”, Rəmli “Nihayətul Muhtəc”, Zəkəriyyə Əl Ənsari “Fəthul Vəhhəb” adlı əsərində. Bu fəqihlərdən bir qismi “müsəmanlardan zərəri dəf etmək” ifadəsini açıqlayarkən, evsizlərin evlə təmin edilməsi, xəstələrin həkim, baxıcı və dərman pullarının qarşılanmasınıda bu babdan saymışlar.

 

[Muslih]

Bəli! Dünyadakı bu qədər ac müsəlmanı doyurmağın biz müsəlmanlara fərz olduğunu öyrənmiş olduq! Bu, işin elm yönüydü. Bundan sonra isə əməl – tətbiqat yönü gəlir. Bu yolda nə kimi çalışmalar həyata keçirilə bilər?

Bu barədəki çalışmaları kiçik və böyük olmaq üzrə ikiyə bölmək mümkündür. Məhəllə, rayon miqyasında özümüzün və ya bir neçə müsəlmanın dəstəyilə edə biləcəyimiz yardımlar və bu miqyası aşanlar.

Birinci qismdən olanları həyata keçirmək nisbətən asandır. Bunun üçün ilk mərhələdə ehtiyac sahibləri təsbit edilər və daha sonra onlara yardım edilər.

İkinci qism, şəhər, ölkə və ölkələr arası çalışmalar isə ancaq bu sahədə təcrübə və bazaya sahib olan təşkilatlar köməyilə həyata keçirilə bilər. Məsələn ölkəmizdə bunun ən gözəl örnəklərindən biri "Azeri Umma" yardım fondudur. Afrika və başqa yerlərdəki ehtiyac sahibi müsəlmanlara yardım isə "İHH" kimi qurumlar vasitəsilə çatdırıla bilər. Bu təşkilat, korların əməliyyatından, su quyularının qazılmasına qədər çox geniş yelpazəli xidmətlərlə məşğuldur.

Bir sözlə üzərimizdə olan bu fərzi yerinə yetirmək üçün yetərincə vasitələrə sahibik. Və müsəlmanların ehtiyacları tam olaraq qarşılanmır. Yəni bu fərzu kifayə, kifayət edəcək şəkildə yerinə yetirilmir. Yer üzündə aclıqdan ölən bir müsəlman belə qalmayana qədər bu boşluğu doldurmaq, Allahın üzərimizə yüklədiyi bir fərzdir!