Bu mövzudakı ismarıc sayı: 9

[Muslih]

بسم الله الرحمن الرحيم

 

Toplumda aktual olan və həmişəki kimi, Sələfilərin digər insanlara haqsız əziyyət verdiyi mövzulardan biridə namazda əllərin hara qoyulacağıdır. Qədimdən bəri müsəlmanlar arasında davam edən görüş əllərin göbəkdən aşağı, göbəkdən yuxarı və sinədən aşağıda tutulacağı şəklindədir.

Sələfilər isə hər kəsə müxalif olaraq əlləri sinədə tutar və bununla kifayətlənməyib, digər müsəlmanları, xüsusilə Hənəfiləri əllərini göbəkdən aşağı tutduqları üçün qınayar və bidətçiliklə ittiham edərlər.

Bu qısa mövzuda alimlərin, xüsusilədə müxaliflər qatındakı alimlərin bu haqqdakı görüşlərini təqdim etməklə kifayətlənəcəyəm. Zənnimcə qanaxmanın durması üçün bu miqdar kifayətdir. Tövfiq Allahdandır.

[Muslih]

Hindistanın Hənəfilərindən Xəlil Əhməd Əs Səhəranfuri (1269-1346 h/1852-1927 m) Əbu Davudun "Əs Sunən" əsərinin şərhində deyir:

 

فانحصَر مذاهبُ المسلمين في ثلاثة : أحدها : الوضعُ تحتَ السرَّة . وثانيها : فوقَ السرة تحتَ الصدْر . وثالثها : الإرسال

بل انحصَر الوضْعُ في هيئتين : تحتَ الصدر ، وتحت السرة . ولم يُوجد على ما قال الشوكاني مذهبٌ مِن مذاهبِ المسلمين أن يكون الوضعُ على الصدر

فقول الوضعِ على الصدْر قولٌ خارجٌ عن مذاهبِ المسلمين ، وخارقٌ لإجماعِهم المركَّب

 

"Beləcə müsəlmanların bu haqdakı görüşləri üçlə məhdudlaşır:

1. Əlləri göbəyin altına qoymaq.

2. Əlləri göbəyin üstünə, sinədən aşağı qoymaq.

3. Əlləri bağlamayıb, yana salmaq.

Hətta əlləri bağlamaq iki şəkildə olur: ya göbəyin, ya da sinənin altında. Müsəlmanların - Şəvkaninin dediyi kimi - əlləri sinəyə qoymaq kimi bir görüşü yoxdur! Əlləri sinəyə qoymaq görüşü, müsəlmanların görüşlərindən xaric, onların (iki görüşdən) mürəkkəb icmalarına müxalifdir."

 

Qaynaq: Xəlil Əhməd Əs Səhəranfuri: Bəzlul Məchud: 4/485

Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə
 

[Muslih]

Əhməd bin Teymiyyə (661-728 h/1263-1328 m) namazda əlin qoyulacağı yer haqqında danışır, əllərin yerinin göbək ətrafı olduğu haqda görüşləri zikr etdikdən sonra, əli sinədə tutmağın məkruh olduğunu söyləyir:

 

ويجعَلهما تحتَ سرَّتِه

يعني : إذا انقضى التكبيرُ فإنه يُرسِل يديْه ويضَع يدَه اليُمنى فوقَ اليسرى على الكُوعِ بأنْ يقبِضَ الكُوعَ باليُمنى أو يبسُطَ اليُمنى عليه ويوجِّه أصابعهما إلى ناحية الذِّراع

ولا يستحبُّ ذلك في قيامِ الاعتدال عن الركوع , لأنَّ السنةَ لم ترِدْ به , ولأنَّ زمَنه يسير يحتاج فيه إلى التهيُّؤ للسجود

ويجعَلهما تحتَ سرَّتِه ، أو تحت صدرِه ، من غيرِ كراهةٍ لواحدٍ منهما , والأول أفضلُ في إحدى الروايات عنه ، اختارَها الخِرَقي والقاضي و غيرُهما , رواه أحمد , وأبو داودَ , والدرقطني عن أبي جُحَيْفةَ قال : قال علي رضَي الله عنه « إنَّ مِن السنة وضعُ الأَكُفِّ على الأكفِّ تحت السرَّة » , و يُذكَر ذلك مِن حديث ابن مسعودٍ عن النبي صلى الله عليه وسلم , وقد احتجَّ به الإمام أحمد

وروى ابن بطةَ عن أبي هريرةَ رضي الله عنه «  مِن السنة أن يضَعَ يدَه اليمنى في الصلاة تحتَ السرَّة » ، والصحابي إذا قال "السنة" انصرَف إلى سنةِ النبي صلى الله عليه وسلم ، ولأنَّ ذلك أبعدَ عن التكفيرِ المكروهِ

وفي الأخرى : تحت الصدرِ أفضل ، اختارَها طائفةٌ مِن أصحابنا ، لما روَى جريرٌ الضَّبِّي قال : « رأيتُ علياً يُمسِك شِمالَه بيمينِه على الرُّسْغ فوقَ السرَّة » رواه أبو داود

 وروى قَبِيصَة بن هُلْبٍ عن أبيه قال « رأيتَ النبي صلى الله عليه وسلم يضع هذه على صدرِه - ووضَع يحيى بن سعيد - اليمنى على اليسرى فوقَ المِفصَل » رواه أحمد

والرواية الثالثة : هما سواء , اختارَها ابن أبي موسى وغيرِه لتعارضِ الآثار في ذلك

 

فأما وضعُهما على الصدرِ ، فيُكرَه ، نصَّ عليه , وذكر عن أبي أيوبٍ عن أبي معشَر قال : يُكرَه التكفيرُ في الصلاة ، وقال : التكفير : يضع يمينه عند صدرِه في الصلاة

 

"İbn Qudəmə dedi: Əllərini (bağladıqdan) sonra göbəyinin altında tutar.

İbn Teymiyyənin şərhi: Yəni, (açılış) təkbiri gətirildikdən sonra əllərini aşağı salar, sağ əlini sol əlinin biləyi üzərinə, sağ əliylə biləyi tutacaq şəkildə və ya sağı solun üzərində yayıb hər iki əlinin barmaqlarını dirsəklərə doğru yönəldəcək şəkildə tutar. (sonra bu mövzuda dəlilləri zikr edir)...

Rukudan qalxanda isə belə etmək (əlləri bağlamaq) müstəhəb deyil. Çünki, sünnətdə bu cür varid olmamışdır. Digər bir səbəb isə odur ki, namaz qılanın rukudan qalxanda az zamanı var və bu zamanda səcdəyə hazırlaşmalıdır.

(Əlin yeri haqda Əhməd bin Hənbəldən gələn görüşlər)

Əlini göbəyinin altında və ya sinəsinin altında (mədə üzərində) tutmalıdır. Bu variantların hər ikisi də kərahətsiz olaraq caizdir.

 

1. İlk variant (göbək altı) İmam Əhməddən gələn rəvayətlərdən birinə görə daha əfdaldır. (Hənbəlilərdən) Xiraqi, Qadi və başqaları bu görüşə üstünlük vermişlər.

Bunu Əhməd, Əbu Davud və Daraqutni Əbu Cuheyfədən belə rəvayət etmişlər: "Əli - radiyallahu anh - dedi: Əli əlin üstünə qoyub göbək altında tutmaq sünnətdəndir."

Bu, eyni zamanda İbn Məsud kanalıyla Nəbidən – sallallahu aleyhi və səlləm – rəvayət edilmişdir. İmam Əhməd bu hədisi dəlil gətirmişdir.

İbn Batta Əbu Hureyrədən - radiyallahu anh – belə rəvayət etmişdir: "Namazda əlini göbək altında tutmaq sünnətdəndir."

Səhabə "sünnətdəndir" dedikdə bundan Nəbinin – sallallahu aleyhi və səlləm – sünnəti anlaşılır.

(Əli göbək altında tutmağa digər bir səbəb isə) Bu şəklin məkruh olan təkfirdən (namazda əli sinəyə qoymaq) uzaq olmasıdır.

 

2. Digər bir rəvayətə görə sinədən aşağı (mədə üzərinə) qoyması daha əfdaldır. Bunu əshabımızdan (Hənbəlilərdən) bir qrup, aşağıdakı hədislər səbəbilə  tərcih etmişdir.

Cərir Əd Dabbi dedi: "Əlinin – radiyallahu anh – sağ əliylə solun biləyindən tutub, göbək üzərinə qoyduğunu gördüm." Bunu Əbu Davud rəvayət etmişdir.

Qabida bin Hulb atasından belə dediyini rəvayət etmişdir: "Nəbinin – sallallahu aleyhi və səlləm – əllərini sinəsinə (sinəsinə yaxın) qoyduğunu gördüm və Yahya bin Səid sağ əlini mifsalın üzərində olmaq surətilə solun üstünə qoyaraq bunu göstərdi." Bunu Əhməd rəvayət etmişdir.

 

3. Hər iki formada eynidir (əli göbək altına və üstünə qoymaq). Bu mövzudakı hədislərin müxtəlif olması səbəbilə Əbu Musa və qeyriləri bu görüşü tərcih etmişlər.

 

Namazda əllərin sinəyə qoyulmasına gəlincə bu məkruhdur! İmam Əhməddə belə demişdir.

Əbu Eyyubdan, onun da Əbu Məşərdən belə dediyi zikr edilmişdir: "Namazda təkfir məkruhdur". Sonra isə təkfiri açıqlayaraq belə demişdir: Təkfir – Namazda əlini sinəsinə yaxın (vəya sinəsi üzərinə) qoymasıdır."

 

Qaynaq: Əhməd ibn Teymiyyə: Şərhul Umdə fil Fiqh: 3/66-70

Məktəbətul Ubeykan: 1413/1993
 

[Muslih]

Hənbəlilərdən Şəmsuddin İbn Qeyyim (691-751 h/1292-1350 m) də eyni görüşü qeyd edir:

 

واختلف في موضِع الوضْع , فعنه فوقَ السرَة , وعنه تحتَها , وعنه أبو طالب : سألتُ أحمد أين يضَع يدَه إذا كان يصلي ؟ قال : "على السرة أو أسفلَ , وكل ذلك واسعٌ عنده , إن وضَع فوقَ السرة أو عليها أو تحَتها" , علي رضي الله عنه : « إنَّ مِن السنة في الصلاة وضعُ الأَكُفِّ على الأكفِّ تحت السرَّة » , عمرو بن مالكٍ عن أبي الجَوْزاء عن ابن عباسٍ مثلَ تفسير علي إلا أنه غيرُ صحيح

 والصحيح حديث علي , قال في رواية المزَني : « أسفلَ السرة بقليلٍ » , ويكرَه أنْ يجعَلهما على الصدرِ , وذلك لما روي عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه نهى عن التكفير , وهو وضعُ اليد على الصدر

 

"Əllərin qoyulacağı yer haqda Əhməddən fərqli rəvayətlər gəlib. Göbəyin üstünə və altına qoyulacağı rəvayət edilib.

Əbu Talibin rəvayətində deyilir: "Əhməddən Namaz qılarkən əlini hara qoyduğunu soruşdum, "göbəyin üstünə və ya biraz aşağı, hər ikisidə də sərbəstlik var, istər göbəyin üzərində, istər üstündə, istər altında tutar" deyə cavab verdi.

Əlidən - radiyallahu anh - belə gəlmişdir: "Əli əlin üstünə qoyub göbək altında tutmaq sünnətdəndir."

Amr bin Malik, Əbul Cəvzədən o da İbn Abbasdan Əlinin hədisinin bənzərini rəvayət etmişdir. Ancaq bu rəvayət səhih deyil.

Səhih olan Əlinin - radiyallahu anh - hədisidir. Muzəni rəvayətində isə belə deyir: "Göbəkdən azacıq aşağı qoyulmalıdır."

Əlləri sinəyə qoymaq isə məkruhdur. Çünki Nəbidən – sallallahu aleyhi və səlləm – təkfiri qadağan etdiyi rəvayət edilib. Təkfir, əlləri sinəyə qoymaqdır."

 

Qaynaq: İbn Qeyyim: Bədəiul Favəid: 3/981-983

Daru Aləmil Favəid

[Muslih]

Əhməd bin Hənbəlin (164-241 h/780-855 m) və İshaq bin Rahaveyhin (161-238 h/778-853 m) əllərin yeri haqda rəyi:

 

وسمعتُه سُئِلَ عن وضْعه ، فقال : فوقَ السرة قليلاً وإن كان تحتَ السرَّة فلا بأس

وسمعتُه يقول : يكره أن يكون - يعني اليدين - عند الصدر

 

"220 - Əhməd bin Hənbəldən namazda əlləri harda tutduğu soruşuldu. "Göbəkdən azacıq yuxarıda. Əgər göbəyin altında tutulsa bəis yoxdur" deyə cavab verdi.

221 - Əhmədin belə dediyin eşitdim: Əllərin sinə yaxınında/sinədə tutulması məkruhdur."

 

Qaynaq: Suleyman bin Əl Əşas Əbu Davud: Məsəilul İmam Əhməd: 48

Məktəbətu İbni Teymiyyə: 1420/1999

 

قلتُ : إذا وضَع يَمينه على شِماله أينَ (يضعهما) ؟

قال : فوقَ السرّة وتحته ، كلُّ هذا واسع  كلُّ هذا ليس بذاك

قال إسحاقُ : كما قال تحتَ السرة أقوى في الحديث وأقربُ إلى التواضُع

 

"211- (Əhmədə) dedim: Sağı solun üzərinə qoyduqda, əllərini hara qoyar?

Əhməd dedi: Göbəyin üstündə və ya altında. Bunda genişlik var. Hamısı sənəd baxımından güclü deyil.

İshaq dedi: Onun dediyi kimi göbək altında tutmaq isnad baxımından daha sağlamdır və təvazüyə daha uyğundur."

 

Qaynaq: İshaq bin Mansur Əl Mərvəzi: Məsəilul İmam Əhməd və İshaq: 139

Riyad: Darul Hicrə: 1425/2004
 

[Muslih]

Səudiyyənin ilk müftisi, İbn Baz və bənzərlərinin şeyxi Muhəmməd bin İbrahim (1311-1389 h/1893-1969 m) namazda əllərin yeri haqqında danışır və göbəkdən aşağı tutulacağını bildirir:

 

س : هل يوضعان تحت السرة أَو على الصدر؟

جـ : تعرف أَن الأَحاديث في أَصل المسأَلة عدة ثابتة ، ولا نزاع بين (جمهور) أَهل العلم في أَنها تقبض اليمنى على اليسرى ، لكن أَين يجعلان بعد ذلك ؟ من أَهل العلم من يذهب إِلى أَنه يجعلهما تحت سرته لخبر علي  والصحابي إِذا قال من السنة فله حكم الرفع

ولكن خبر علي فيه ضعف عند أَهل الحديث . إِلا أَنه عضده بعض الآثار فقوَّته فمِن أَجل ذلك ذهب إِليه أَحمد . وبقي يشكل عليه حديث وائل أَنه يجعلهما على صدره صريحًا ، وفي كلام للعلامة ابن القيم في ((البدائع)) و ((الإِعلام)) تكلم على سند حديث وائل وحاول أَن ((على صَدْرِهِ)) شاذة للسكوت عنها في أَكثر الروايات والأَحاديث الأخر . وذكر في أَحد الكتابين ما عاضده من الآثار

 

“550 – Əllər göbək altınamı, sinəyəmi qoyular?

Cavab: Bilirsənki məsələnin əsli haqqında çoxlu sabit hədis vardır. Elm əhlinin cumhuruna görə sağ əl solun üzərinə qoyular. Ancaq bundan sonra əlini hara qoyar?

Elm əhlindən bəziləri Əlidən gələn hədisə əsasən göbəyinin altında tutacağını demişlər. Səhabə “bu sünnətdir” dediyi zaman Peyğəmbərin əməli kimi qəbul edilir. Əlidən gələn xəbərdə hədisçilərə görə zəiflik vardır. Lakin bəzi hədislər onu dəstəkləyib, qüvvətləndirir. Əhməd bu səbəbdən o hədisə görə hökm vermişdir. Ancaq onun üçün Vailin əllərin sinədə tutulacağını açıq şəkildə bildirən hədis problemli qalmışdır.

Alləmə İbn Qeyyim “Əl Bədəi” və “Əl İləm” əsərlərində Vail hədisinin sənədi haqqında danışmış və “əllərini sinəsi üzərinə qoydu” ifadəsinin, digər çoxsaylı hədislərdə zikr edilməməsi səbəbilə şazz olduğunu isbata çalışmışdır. Bu iki kitabdan birində, mövqeyini dəstəkləyən hədisləri zikr etmişdir.”

 

Qaynaq: Muhəmməd bin İbrahim: Fətəva və Rəsəiluş Şeyx Muhəmməd: 2/213

Məkkə: Məktəbətul Hukumə: 1399

 

قوله : وإذا رفع رأسه من الركوع فإن شاء وضع يمينه على شماله ، أَو أَرسلهما

وفيه رواية عن أَحمد أَنه لا يرسلهما بل يجعلهما كما قبل الركوع ، وهذا أَقوى وأَصح في الدليل ، فإِن القاعدة الشرعية أَن كل قيام يذكر المصلي فيه ربه يجعل يديه تحت سرته أَو صدره مقبوض كوع يسراه ، فيكون هذا ملحقًا بذلك ، هذا هو الصواب ، وعليه العمل، وهو الراجح

ويؤخذ من الأصول وعموم الأَحاديث أَنه لا يرسلهما ، بل يقبض كوع يسراه بيمناه ويجعلهما تحت سرته

 

“556 – “Rukudan başını qaldırdıqda dilərsə sağı solun üstünə qoyar, dilərsə əllərini yanına salar” sözünə gəlincə, Əhməddən bu haqda belə bir rəvayətdə vardır: Əllərini yana salmaz, əksinə rukudan öncəki kimi bağlayar. Bu dəlil baxımından daha səhih və daha güclüdür.

Çünki, şəri qaydaya görə namaz qılan Rəbbini zikr etdiyi hər qiyamda əllərini ya göbəyinin, ya da sinəsinin altında, sol biləyini qavramış bir şəkildə tutar. Bu (rukudan sonrakı hal) da digərinə mulhaqdır/hökmdə tabedir. Doğru, racih olan budur və tətbiqat belə cərəyan etmişdir.

Ümumi prinsiplərdən və hədislərin tamamından anlaşılan rukudan sonra əlləri yanına salmayacağıdır. Əksinə sağla solun biləyini qavrayar və əllərini göbəyi altında tutar.”

 

Qaynaq: Muhəmməd bin İbrahim: Fətəva və Rəsəiluş Şeyx Muhəmməd: 2/217

Məkkə: Məktəbətul Hukumə: 1399
 

[Muslih]

Hənbəlilərdən Alauddin Əl Mərdavi (817-885 h/1414-1480 m) məzhəb görüşünün məhz əli göbəkdən aşağı tutmaq olduğu haqda deyir:

 

قوله (ويجعَلهما تحتَ سرته) هذا المذهب ، وعليه جماهيرُ الأصحاب ، وعنه يجعَلهما تحتَ صدْره ، وعنه يخيّر اختاره صاحبُ الإرشاد ، والمحرَّر ، وعنه يُرسِلهما مطلقاً إلى جانبيه، وعنه يُرسِلهما في النفل دون الفرض

 

“... “Əllərini göbəyin altında tutar” sözünə gəlincə, məzhəbin görüşü budur və Hənbəlilərin cumhuru bu rəydədir.

Əhməddən gələn digər bir rəvayətə görə sinəsindən aşağı (mədə üzərində) tutmalıdır. Yenə digər bir rəvayətə görə iki yer arasında ixtiyar sahibidir. Bu görüşü “Əl İrşad” və “Əl Muharrar” kitablarının yazarları üstün tutmuşlar.

Yenə Əhməddən gələn digər bir rəvayətə görə əllərini bağlamaz, yanlarına salar.

Digər rəvayətə görə isə, fərzdə deyil sadəcə nafilədə əllərini yanına salar.”

 

Qaynaq: Alauddin Əl Mərdavi: Əl İnsaf: 2/47

Daru İhyəit Turasil Arabi
 

[Muslih]

İbn Teymiyyənin tələbəsi Şəmsuddin İbn Muflih (708-763 h/1308-1362 m) bu barədə deyir:

 

قيل للقاضي : هو عورةٌ فلا يضَعها عليه كالعانة والفخْذ ، فأجاب بأن العورةَ أولى وأبلغُ بالوضْع عليه ، لحفْظه ، ثم يُقابله بقياس سبق ، وعنه تحتَ صدرِه "وم ش" وعنه يخيّر ، اختاره صاحبُ الإرشاد والمحرر ، وعن أحمد أو يُرسلهما ، وعنه : نفلا

ويُكره وضعُهما على صدْره نصَّ عليه مع أنه رواه أحمد

 

“Qadiyə deyildi: Göbək altı övrətdir, elə isə qasıq və bud kimi əlini orada qoymamalıdır. O belə cavab verdi: övrət, örtülməsi baxımından əlin qoyulması üçün daha uyğun və daha layiqlidir! Daha sonra zikr edilən qiyasla cavab vermişdir.

Əhməddən gələn digər bir rəvayətə görə sinənin altında (mədə üzərində) tutmalıdır. Yenə digər bir rəvayətə görə ikisi arasında ixtiyar sahibidir. Bu görüşü “Əl İrşad” və “Əl Muharrar” kitablarının yazarları üstün tutmuşlar.

Yenə Əhməddən digər bir rəvayətə görə əllərini bağlamaz, yanına salar. Bir rəvayətə görə sadəcə nafilədə belə edər.

Əlini sinəyə qoyması isə məkruhdur. Əhməd özü sinəyə qoyma hədisini rəvayət etdiyi halda bunun məkruh olduğunu açıq şəkildə bildirmişdir.”

 

Qaynaq: Şəmsuddin İbn Muflih: Əl Furu: 2/169

Muəssəsətur Risalə: 1424/2003
 

[Muslih]

"Şeyxul İslam" Muhəmməd bin Abdil Vəhhab da eyni görüşü müdafiə edərək deyir:

 

ثم يضَع اليمنى على ظَهْرِ اليسرى فوقَ الرُّسْغِ والساعدِ ، ولم يصحَّ عنه موضِعُ وضعهما ، لكن ذكَر أبو داوَد عن عليّ : مِن السنة وضع الكفِّ على الكف في الصلاة تحتَ السُّرَّة

 

"(Rəsulullahın namaz şəkli) ... Sonra sağ əlini solun üzərinə bir qismi bilək, bir qismi biləkdən yuxarı olacaq şəkildə qoyardı.

Əlini qoyduğu yer haqqında isə səhih heçnə gəlməyib. Lakin, Əbu Davud Əlidən - radiyallahu anh – belə rəvayət etmişdir: Əli əlin üstünə qoyub göbək altında tutmaq sünnətdəndir."

 

Qaynaq: Muhəmməd bin Abdil Vəhhab: Muxtəsar Zadil Məad: 11

Qahirə: 1407/1987

 

Muhəmməd bin Abdil Vəhhab əllərin yeri haqda belə deyir:

 

ثم يقبِض كُوعَه الأيسَر بكفّه الأيمنِ ويجعَلهما تحتَ سرَّته ومعناه ذلٌّ بين يدي ربّه عز وجل

 

"Sonra sağ əlinin ovcuyla sol əlinin biləkdən yuxarısını qavrayar və əllərini göbəyinin altına qoyar. Bunun mənası Rəbbi – azzə və cəllə - önündə zillət nümayiş etdirməkdir..."

 

Qaynaq: Muhəmməd bin Abdil Vəhhab: Ədəbul Məşyi iləs Salah: 9

Səudiyyə: Vizərətuş Şuunil İsləmiyyə: 1420
 

[Muslih]

Elmi müstəvidə rəzil olmağı adət halına gətirdiyi üçün cahilcə çıxışlardan çəkinməyən bəzi kimsələrin növbəti iddiaları bu şəkildədir: “Hənəfi məzhəbindəki “əllərin göbək altında bağlanması” rəyi, sonrakı alimlərin fikri olub, Əbu Hənifə və tələbələrinin dəstəkləmədiyi bir rəydir.”

Bu iddianın batilliyi üçün Əbu Hənifənin tələbəsi imam Muhəmməd Əş Şeybanidən (132-189 h/749-805 m) bəzi sitatlar təqdim etmək istəyirəm.

Bildiyimiz kimi imam Muhəmməd Malikin “Əl Muvatta” adlı əsərini nəql edənlərdəndir. İmam Muhəmməd kitabı nəql edərkən bəzi yerlərdə öz adına qeydlər edir. Onlardan biri aşağıdakı şəkildədir:

 

عن سهْل بن سعدٍ الساعدي ، قال : «كان الناس يُؤمَرون ، أن يضَعَ أحدُهم يدَه اليمنى على ذراعه اليسرى في الصلاة» ، قال أبو حازمٍ : ولا أعلم إلا أنه يَنمِي ذلك

 قال محمد : ينبغي للمصلي إذا قام في صلاته ، أن يضع باطنَ كفّه اليمنى على رُسْغِه اليسرى تحتَ السرة ، ويرمي ببَصرِه إلى موضعِ سجودِه ، وهو قول أبي حنيفة ، رحمه الله

 

“291: ... Səhl bin Sad Əs Saidi dedi: “İnsanlara namazda sağ əllərini sol biləklərinin üzərinə qoymaları əmr edilmişdir.”

Əbu Hazim dedi: Səhlin bunu Peyğəmbərə isnad etdiyini (əmr edənin o olduğunu qəsd etdiyini) düşünürəm.

İmam Muhəmməd dedi: İnsan namaza durduğu zaman sağ ovcunun içini sol biləyinin üzərinə qoyub göbək altında tutmalı, səcdə edəcəyi yerə baxmalıdır. Bu eyni zamanda Əbu Hənifənin – uca Allah ona rəhmət etsin – görüşüdür.”

 

Qaynaq: Malik bin Ənəs: Əl Muvatta (Rivayətu Muhəmməd): 99

Qahirə: 1414/1994

 

İmam Muhəmməd ilk hədis qaynaqlarından olan “Kitəbul Əsər” adlı kitabında isə mövzumuz haqqında belə deyir:

 

محمد ، قال: أخبرنا أبو حنيفة ، عن إبراهيمَ ، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان يعتمِد بإحدى يديه على الأخرى في الصلاة ، يتواضعُ للهِ تعالى

قال محمد : ويضَع بطنَ كفّه الأيمنِ على رُسْغِه الأيسرِ تحت السرةِ فيكون الرسْغُ في وَسَطِ الكفّ

 

محمد ، قال : أخبرنا الربيعُ بن صُبَيْحٍ ، عن أبي معشرَ ، عن إبراهيمَ النخَعي أنه كان يضَع يده اليمنى على يدِه اليسرى تحتَ السرة

قال محمد : وبه نأخُذ ، وهو قول أبي حنيفة

 

“120: Muhəmməd: Əbu Hənifə: İbrahim (Ən Nəxai): “Allah Elçisi – sallallahu aleyhi və səlləm – namazda bir əlini o birinin üzərinə qoyub, Allaha qarşı təvəzökar bir hal alardı.”

İmam Muhəmməd deyir: Sağ ovcunun içini sol biləyinin üzərinə qoyub göbək altında tutar. Bilək ovucun ortasına düşər.

 

121: Muhəmməd: Rabi bin Subeyh: Əbu Məşər dedi: İbrahim ən Nəxai sağ əlini solun üzərinə qoyub, göbək altında bağlayardı.

İmam Muhəmməd dedi: Bizim də görüşümüz budur. Bu, eyni zamanda Əbu Hənifənin görüşüdür.”

 

Qaynaq: Muhəmməd Əş Şeybani: Kitəbul Əsər: 1/182

Misir: Darus Səlam: 1428/2007