Bu mövzudakı ismarıc sayı: 4

[Muslih]

بسم الله الرحمن الرحيم

1. Mövzunun lüzumu

Məzinin axması istər kişilərdə, istər qadınlarda müxtəlif səbəblərlə sıx rastlanan bir hadisədir. Məziylə bağlı hökmlər isə çoxdur. Dəstəmazı və qüslü pozub pozmadığı, nəcasət sayılıb sayılmadığı, təmizlənmə üsulu və s. Ən əzəmətli ibadətlərdən olan Namazın qəbulu isə bu hökmlərdən asılıdır.
Beləliklə məziylə əlaqəli olan əhkamlar, - sıx baş verməsi səbəbilə - günümüzdə müsəlmanların öyrənməyə ehtiyac duyduqları öncəlikli fiqhi məsələlər içindədir.
Bu səbəblə bütün bu hökmləri boşluğa yer buraxmayacaq və sözü lüzumsuz yerə uzatmayacaq şəkildə bir mövzuda, rahat anlaşılması üçün tərtib üzrə toplayıb müsəlmanların bir problemini daha çözməyə qərar verdik. Tövfiq ancaq Allahdandır.

[Muslih]

2. Məzinin tanımı

Məzi adətən şəhvətə səbəb olan toxunma, düşünmə və bənzəri şeylərdən sonra gələn, gəlişi şəhvətlə və kişilərdə cinsi orqanın sərtliyini itirməsilə müşayət olunmayan, şəffaf, yapışqan, sürüşkən, xüsusi bir qoxusu olmayan, dartıldığı zaman bənzəri maddələrdən fərqli olaraq bir miqdar qopmadan incəlib uzana bilən, quruduğu zaman rəngli paltarlarda qismən parıltılı iz buraxan, qurumuş halda rəngi üzərinə tökülən sudan nisbətən fərqlənən bir mayedir.
Lakin, məzinin tək gəliş səbəbi şəhvət deyildir. Məzi, soyuq, ağırlıq qaldırma, xəstəlik və müəyyən edilməmiş digər səbəblərdən də gələ bilər.
Məzinin gəlməsi kişilərə nisbətən qadınlarda daha çox olur.
Məzy, Məzi, Məziyy kimi müxtəlif formalarda səsləndirilir. Ölkəmizdə məzi olaraq məşhur olduğu üçün bizdə bu ləfzi seçdik.

[Muslih]

3. Məzinin dəstəmaz və qüslə təsiri

Alimlərin ittifaqıyla məzi dəstəmazı pozar, qüslü pozmaz. Hənəfi alimləri yuxuda gəlmiş məzinin qüslü pozub pozmayacağı məsələsində təfsilə getsələrdə, onlarda bunu məzinin özlüyündə deyil, istidən incəlmiş məni olması ehtimalını diqqətə alaraq söyləmişlər.

İmam Muhyiddin Ən Nəvəvi (631-676 h/ 1233-1277 m) bu haqda deyir:

 

 

وأما حكمُ خروجِ المذْيِ فقد أجمعَ العلماءُ على أنه لا يُوجِبُ الغُسْلَ . قال أبو حنيفةَ , والشافعي , وأحمدُ والجماهيرُ : يُوجِبُ الوضوءَ لهذا الحديث

"Məzinin çıxmasın hökmünə gəlincə, alimlər icma etmişlər: bu, qüslü gərəkli qılmaz.
Əbu Hənifə, Şafi, Əhməd və alimlər topluluğu bu hədisə (Miqdad hədisi) binaən, məzinin çıxmasının dəstəmazı gərəkli qıldığını deyiblər."

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Sahihu Muslim bi Şərhin Nəvəvi: 3/275
Muəssəsətu Qurtuba: 1414/1994

Hənəfi alimlərindən Bədruddin Əl Ayni (772-855 h/1361-1451 m) Əbu Davud şərhində deyir:
 

 

واعلَمْ أنَّ خروجَ المذْي لا يُوجِب الغُسلَ بالإجماع . وقال أبو حنيفة والشافعي وأحمد وجماهير العلماء : إنه يُوجِب الوضوءَ

"Bil ki, alimlərin icmasıyla: məzinin çıxması qüslü gərəkli qılmaz.
Əbu Hənifə, Şafi, Əhməd və alimlər topluluğu, məzinin çıxmasının dəstəmazı gərəkli qıldığını deyiblər."

Qaynaq: Bədruddin Əl Ayni: Şərhu Sunəni Əbi Davud: 1/475
Ər Riyad: Məktəbətur Ruşd: 1420/1999

İbnul Munzir (242-319 h/856-931 m) məzinin dəstəmazı pozduğu haqda elm əhlinin ixtilaf etmədiyini deyir:
 

 

وقد رُوينا عن عمرَ بن الخطاب ، وعن عبد الله بن عباسٍ ، وعن عبد الله بن عمرَ ، وجماعةٍ من التابعينَ أنهم أوجبوا الوضوءَ مِن المذْي ، وبه قال مالكُ بن أنسٍ , وأهلُ المدينة ، والأوزاعي ، وأهلُ الشام , وسفيانُ الثوري ، وأهلُ العراق ، وكذلك قال الشافعي وأصحابه ، ولستُ أعلَم في وجوبِ الوضوءِ منه اختلافاً بين أهلِ العلم

"Bizə Ömər bin Əl Xattabdan, Abdullah bin Abbasdan, Abdullah bin Ömərdən və tabiundan olan bir qrupdan rəvayət olunmuşdur ki, onlar məzi çıxması səbəbilə dəstəmazı vacib görüblər.
Malik bin Ənəs, Mədinə əhli, Əvzai, Şam əhli, Sufyan Əs Səvri, İraq əhli, Şafi və əshabıda bu görüşdədirlər.
Məzinin çıxması səbəbilə dəstəmazın gərəkli olduğu mövzusunda elm əhli arasında hərhansı bir ixtilaf bilmirəm."

Qaynaq: İbnul Munzir: Əl Əvsat fis Sunən vəl İcma vəl İxtilaf: 1/134

Məzinin dəstəmazı pozması haqda icma nəql edənlərin içində Əbu Ömər İbn Abdil Bərr (Ət Təmhid: 21/207) və İbnul Qattan da var (Əl İqna fi Məsəilil İcma: 1/71).

[Muslih]

4. Məzinin nəcasətliyi

Alimlərin demək olarki tamamı qatında məzi nəcisdir. Nəcasətlərdən namaza əngəl olacaq miqdara gəlincə, bu məzhəbdən məzhəbə fərqli ola bilir. Biz bu mövzuda sadəcə məzinin nəcis olub olmadığına toxunacayıq. Namaza əngəl olan miqdar isə ayrı bir mövzudur və hər kəs tabe olduğu məzhəbə görə bunu müəyyən edə bilər.

Maliki alimlərindən Əbu Bəkr İbnul Arabi (468-543 h/1076-1148 m) Tirmizi şərhində deyir:
 

 

أجمع العلماءُ على أنَّ المذْيَ نجَسٌ

"Alimlər icma etmişlər: Məzi nəcisdir."

 

Qaynaq: Əbu Bəkr İbnul Arabi: Aridatul Əhvəzi: 1/176
Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə

Şafi məzhəbinə mənsub alimlərdən Əbu Muhəmməd Əl Bəğavi (436-510 h/1044-1117 m) "Şərhus Sunnə" adlı əsərində deyir:
 

 

واتفقوا على نجاسةِ المذْي والودْي كالدَّم

"Məzinin və vədinin, qan kimi nəcasət olduğu mövzusunda alimlər ittifaq etmişlər."

Qaynaq: Əbu Muhəmməd Əl Bəğavi: Şərhus Sunnə: 2/90
Məktəbətul İsləmi: 1403/1983

İcma edilmiş məsələlər haqqında kitab yazanlardan Hənbəli fəqihi İbn Hubeyrə (499-560 h/1105-1165 m) "İxtilaful Əimmətil Uləmə" adlı əsərində mövzumuz barədə deyir:
 

 

وأجمعوا على نجاسةِ المذْي إلا ما رُوي عن أحمدَ في بعضِ الروايات : أنه كالمني سواء

"Məzinin nəcasət olduğu xüsusunda alimlər icma etmişlər. Bu barədə sadəcə İmam Əhməddən bəzi rəvayətlərdə məzinin məni kimi olduğu nəql edilmişdir."

Qaynaq: İbn Hubeyrə: İxtilaful Əimmətil Uləmə: 1/60
Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə: 1423/2002

Muslim şarihlərindən Əbul Abbas Əl Qurtubi (578-656 h/1182-1258 m) "Əl Mufhim" adlı şərhində belə deyir:
 

 

وهو نجسٌ باتفاق العلماء ، إلا ما يُحكى عن أحمدَ بنِ حنبلٍ مِن أنه طاهرٌ كالمنِي عنده ، وهو خلافٌ شاذٌّ

"(Məzi) alimlərin ittifaqıyla nəcisdir. Ancaq Əhməd bin Hənbəldən məni kimi təmiz olduğu rəvayət edilmişdir. Lakin bu şazz/diqqətə alınmayacaq bir xilafdır."

Qaynaq: Əbul Abbas Əl Qurtubi: Əl Mufhim: 1/562
Daru İbni Kəsir: 1417/1996

İmam Muhyiddin Ən Nəvəvi (631-676 h/1233-1277 m) "Əl Məcmu" adlı əsərində mövzumuz barədə deyir:
 

 

أجمعتِ الأمّةُ على نَجاسةِ المذْي والودْي

"Məzinin və vədinin nəcasət olduğu xüsusunda ümmət icma etmişdir."

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Əl Məcmu: 2/552
İdarətut Tibəatil Muniriyyə

Muhamməd bin Əli Bin Muhamməd Əş Şəvkani (1173-1250 h/1760-1834 m) bu mövzuda deyir:
 

 

واتفق العلماءُ على أن المذْيَ نجسٌ ، ولم يخالِفْ في ذلك إلا بعضُ الإمامِية

"Alimlər məzinin nəcis olduğu haqda ittifaq ediblər. Bu barədə ancaq İmamiyyə (Şiyə) firqəsindən bəziləri (nəcis olmadığını söyləyərək) müxalif görüş bildiriblər."

Qaynaq: Muhəmməd Əş Şəvkani: Neylul Əvtar: 1/67
Misir: 1391/1971

 

[Muslih]

5. Məzinin təmizlənməsi

Məzinin təmizlənəcəyi yer üçdür. Məzinin çıxdığı orqan, bulaşdığı paltar və bədən.
Təmizlənmə üsulunda da iki məsələ vardır. Cinsiyyət üzvündən daşla təmizlənə bilərmi? Paltara və bədənə bulaşan yerə su səpmək kifayətdirmi? Yoxsa digər nəcasətlər kimi yuyulması vacibdir?

1. Təmizlənəcəyi yerlər.

A ) Çıxdığı orqan. Alimlər məzi çıxışından sonra cinsiyyət üzvünün tamamınınmı yoxsa sadəcə nəcasət bulaşan yerininmi təmizlənməsinin lazım olduğunda ixtilaf ediblər. Bəzi alimlər yumurtalarında yuyulmasını vacib sayıblar.

 

İmam Muhyiddin Ən Nəvəvi (631-676 h/ 1233-1277 m) bu haqda deyir:

 

والمرادُ به عند الشافعي والجماهيرِ غَسْلُ ما أصابَه المذْي لا غسْلُ جميعِ الذَّكَرِ , وحُكي عن مالكٍ وأحمدَ في روايةٍ عنهما إيجابُ غَسْلِ جميعِ الذَّكَر

"İmam Şafi və alimlər topluluğu qatında (Yumaqdan) murad edilən sadəcə məzinin bulaşdığı yeri yumaqdır, cinsiyyət üzvünün hamısını yox.
İmam Malikdən və Əhməddən gələn bir rəvayətə görə cinsiyyət üzvünün tamamı yuyulmalıdır."

 

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Sahihu Muslim bi Şərhin Nəvəvi: 3/275
Muəssəsətu Qurtuba: 1414/1994

Alləmə İbn Dəqiq Əl İd (625-702 h/1228-1302 m) bu haqda deyir:

اختلفوا هل يُغسَل منه الذَّكَرُ كلُّه أو محلُّ النجاسةِ فقط ؟
فالجمهورُ على أنه يُقتصَر على مَحلِّ النجاسةِ , وعند طائفةٍ مِن المالكية : أنه يُغسَل منه الذَّكَرُ كلُّه

"Cinsiyyət üzvünün tamamınınmı yoxsa sadəcə nəcasət bulamış yerininmi yuyulacağı haqda alimlər ixtilaf etmişlər.
Alimlərin cumhuruna görə sadəcə nəcasət (məzi) bulaşmış yeri yumaq kifayətdir. Malikilərdən bir qrup alimə görə isə, cinsiyyət üzvünün tamamı yuyulmalıdır."

Qaynaq: İbn Dəqiq Əl İd: İhkəmul Əhkəm Şərhu Umdətil Əhkəm: 1/115
Mətbəatus Sunnətil Muhəmmədiyyə

B ) Bulaşdığı paltar və bədən. Digər nəcasətlərdə olduğu kimi, məzidə həm paltardan həmdə bədəndən təmizlənməlidir.

2. Təmizləmə üsulu.

A ) Cinsiyyət üzvündən məzi sadə suylamı təmizlənə bilər? Yoxsa digər nəcasətlərdə olduğu kimi daşlarla da təmizlənməsi mümkündür?

Kuveytiyyədə bu haqda belə deyilir:

ذهَب الحنفية والشافعية في الأظهَر وهو روايةٌ عند الحنابلة وقولٌ عند المالكية إلى جوازِ إزالةِ المذْي بالاستنجاءِ بالماءِ أو الاستجمارِ بالأحجارِ منه كغيرِه مِن النَّجاسات
وفي روايةٍ عندَ الحنابلة ومقابل الأظهَر عند الشافعية : أنه لا يُجزئ بالحجْر فيتعيَّن غَسْله بالماء ، فعلى هذا يُجزئه غسْلُه مرةً واحدةً
وقال المالكية : لو خرَج المذْي بلذَّةٍ معتادَةٍ يُغسَل وجوباً وإلا كفَى فيه الحجَر

"Hənəfilərə, Şafilərin əzhər/üstün görüşünə, Hənbəlilərdəki bir rəvayətə və Malikilərdəki bir görüşə görə, digər nəcasətlərdə olduğu kimi məzinin suyla və ya daşlarla təmizlənməsi caizdir.
Hənbəlilərdəki bir rəvayətə və Şafilərdəki qeyri əzhər görüşə görə, daşla təmizlənməsi yetərli olmaz, mütləq suyla təmizlənməlidir. Bir kərə suyla yuması yetərlidir.
Malikilər deyirlər: Məzi alışılmış ləzzətlə çıxarsa yuyulması vacibdir. Əks halda daşla təmizlik yetərlidir."

 

Qaynaq: Əl Məvsuatul Fiqhiyyətul Kuveytiyyə: 36/316

B ) Paltara və bədənə bulaşmış məzi yuyulmalıdırmı? Yoxsa üzərinə su səpmək yetərlidir. Ölkəmizdə yayğın olan qənaətə görə məzi bulaşmış yerə su səpmək yetərlidir. Halbuki, alimlərin tamamına yaxınının görüşü bunun yetərli olmadığı və məzi bulaşmış yeri yumağın vacibliyidir.

İbnul Munzir (242-319 h/856-931 m) məzinin ancaq yuyulmaqla təmiz olacağı haqda deyir:

 

لا يَجزِي عندي في المذْي إلا الغسْلُ مِن الثوْب الذي يُصلَّى فيه والبدَنِ وممن هذا مذهبُه مالكٌ والشافعي وأبو ثورٍ وإسحاقُ وكثيرٌ ممن نحفَظ عنه مِن أهل العلم ، غيرَ أحمدَ فإنَّ إسحاقَ بنِ منصورٍ حكى عنه في المذْي أنه قال : أرجو أن النضْحَ يَجزيه والغَسْلُ أعجبُ إليَّ

"Mənə görə, namaz qılınan paltardan və bədəndən məzi ancaq yumaqla təmizlənər. İmam Malik, Şafi, Əbu Səvr, İshaq və dərs aldığımız elm əhlindən bir çoxu bu görüşdədirlər.
Ancaq İmam Əhməd bu görüşdə deyil. İshaq bin Mənsur ondan məzi haqqında belə nəql etmişdir: Su çiləməyin yetərli olacağını umuram. Lakin yuyulması mənə görə daha gözəldir."

 

Qaynaq: İbnul Munzir: Əl Əvsat fis Sunən vəl İcma vəl İxtilaf: Hədis-672

Şafi məzhəbinə mənsub alimlərdən Əbu Muhəmməd Əl Bəğavi (436-510 h/1044-1117 m) "Şərhus Sunnə" adlı əsərində deyir:

 

ويجِب غَسْلُه عندَ عامَّة أهلِ العلم ، وذهَب بعضُهم إلى أنه يُجزئه النَضْحُ في المذْي ، وقال أحمدُ : أرجو أن يُجزئه النضْحُ بالماء

"Elm əhlinin tamamına yaxını qatında, məzinin yuyulması vacibdir.
Onlardan bəziləri isə su səpməyi yetərli görmüşlər. İmam Əhməd demişdir: Onun üzərinə su səpməyin yetərli olacağını umuram."

 

Qaynaq: Əbu Muhəmməd Əl Bəğavi: Şərhus Sunnə: 2/90
Məktəbətul İsləmi: 1403/1983

Maliki alimlərindən Əbu Bəkr İbnul Arabi (468-543 h/1076-1148 m) Tirmizi şərhində deyir:

 

واختلفوا في غَسْلِه ونَضْحِه , فقال مالكٌ والشافعي وإسحقُ : لا يَجزيه إلا الغَسْلُ , وقال أحمدُ : أرى أن يَجزيه النضْحُ ودليلنا أنه نَجاسةٌ فوجَب غسْلُها كسائرِ النجاساتِ

"Alimlər "məzi yuyularmı yoxsa üzərinə su səpilərmi" deyə ixtilaf etmişlər.
İmam Malik, Şafi və İshaq belə demişdir: Ancaq yuyulmaqla təmizlənər.
İmam Əhməd belə demişdir: Su səpməyin yetərli olacağını düşünürəm.
Bizim dəlilimiz budur ki, məzi nəcasətdir və digər nəcasətlər kimi yuyulması vacibdir."

 

Qaynaq: Əbu Bəkr İbnul Arabi: Aridatul Əhvəzi: 1/176
Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə

İmam Muhyiddin Ən Nəvəvi (631-676 h/ 1233-1277 m) "Əl Məcmu" adlı əsərində mövzumuz barədə deyir:

 

مذهبُنا ومذهبُ الجمهور أنه يجِب غَسْلُ المذْي ولا يكفِي نضْحُه بغيرِ غَسْلٍ , وقال أحمد بن حنبلٍ رحمه الله : أرجو أن يجزِيَه النضحُ واحتجَّ له بروايةٍ في صحيحِ مسلم في حديث عليٍّ ( توضَّأْ وانضَحْ فرْجَك ) , ودليلنُا روايةُ ( اغْسِلْ ) وهي أكثرُ , والقياس على سائرِ النَّجاسات وأما روايةُ النضْح فمحمولةٌ على الغَسْل

"Bizim (Şafilərin) və cumhurun görüşü belədir: Məzinin yuyulması vacibdir. Yumadan, sadəcə su səpmək yetərli deyil.
Əhməd bin Hənbəl - rahiməhullah - belə demişdir: "Su səpməyin yetərli olacağını umuram". Öz görüşünə dəlil olaraq Muslimin səhihindəki Hz. Əli hədisini gətirmişdir. Orada belə deyilir: "Dəstəmaz al və cinsiyyət üzvünə su səp".
Bizim dəlilimiz "(cinsiyyət üzvünü) yu" şəklində gələn rəvayətdir ki, bu rəvayətlər say olaraq daha çoxdur.
Digər dəlilimiz, məzinin başqa nəcasətlərə qiyas edilməsidir.
Su səpmə şəklindəki rəvayətə gəlincə, oradakı "nədh" kəliməsi yumağa həml olunar."

 

Qaynaq: Muhyiddin Ən Nəvəvi: Əl Məcmu: 2/552
İdarətut Tibəatil Muniriyyə

Hənəfi alimlərindən Fəxruddin Əz Zeyləi (v. 743 h/1343 m) məzinin ancaq yuyulmaqla təmizlənəcəyi haqda ittifaq nəql edir:

 

تَوَضَّأْ وَانْضَحْ فَرْجَك , ولا يَجزيه إلا الغَسْلُ اتفاقًا , ولأنَّ النضْحَ كثْرةُ الصَّبِّ

"(Rəsulullah buyurur) "Dəstamaz al və cinsiyyət üzvünü nədh et", halbuki ittifaqla (məzi) ancaq yuyulmaqla təmizlənər. Çünki nədh, çoxlu su axıtmaq deməkdir."

 

Qaynaq: Fəxruddin Əz Zeyləi: Təbyinul Həqaiq: 1/69
Qahirə: Əl Mətbəatul Kubra: 1313

İmam Əbu Bəkr Əl Beyhaqi (384-458 h/994-1066 m) bizlərdə "su səp" olaraq tərcümə edilən "paltarına bulaşan məzini nədh et" hədisini rəvayət etdikdən sonra deyir:

 

والمرادُ بالنَضْحِ المذكورِ في هذا الخبَر غَسْلُه والله أعلم , وثابتٌ عن رسول الله صلى الله عليه و سلم أنه أمَر بغَسْلِه مِن البدَن

"Hədisdə zikr edilən "nədh" kəliməsindən murad - Allah daha gözəl bilir - yuyulmasıdır.
Rəsulullahdan - sallallahu aleyhi və səlləm – bədəndən məzini yumağı əmr etdiyi sabitdir."

 

Qaynaq: Əbu Bəkr Əl Beyhəqi: Əs Sunənul Kubra: 2/410
Beyrut: Darul Kutubil İlmiyyə: 1424/2003