Və Aleykum Əs Səlam və Rahmətullah.
Tartusi sələfilərin radikal qanadı içində nisbətən mötədil mövqeyiylə seçilir. Sadəcə bu kitabında deyil, yaxın zamandakı İstanbul səfərindədə bənzəri məsələlərdən danışdı. Demokratiya məsələsindəki mövqeyini biraz daha açıqladı. Bununla bərabər məscidlərdə namaz, imamların arxasında namaz qılmaq, seçki məsələsindədə ölkəmizdə yayğın olan "toptan təkfirçilik" teoriyasına müxalif görüşlər zikr etdi.
Sualınızın məğzinə gəlincə bəli demokratiyanın küfr olduğunda şəkk yoxdur. Lakin, dəfələrlə qeyd etdiyimiz kimi bir çox məsələdə qərara varmaq üçün sadəcə şəri bilgi yetərli deyildir. Həmçinin müasir dünyəvi bilgilərə, ətrafdakı vaqeəyə hakim olmaq lazımdır.
Şərən demokratiyanın mahiyyətinin küfr olduğu aydın olsada, bir çoxları demokrtiya kəliməsinə fərql mahiyyətdən kənar təriflər verərək elə yanaşırlar. Bu yanaşma isə təbii ki, verəcəyimiz hökmə təsir edir. Onlar bizim küfr adlandırdığımız mahiyyəti deyil, sadəcə içi başqa şeylərə doldurulmuş ismi qəbul edirlər.
Məsələn Azərbaycan kəndində yaşayan yaşlı kişilərin demokratiyadan anladığı şey müstəqillik-suverenlik, cinsi azlıq nümayəndələrinin anladığı "fəaliyyət" sərbəstliyi , eyni cinsə sahib olanların evlənməsinin qanuniləşdirilməsi, sıradan xalq üçün hakimiyyəti tənqid etmə azadlığı, biraz daha savadlı olanlar üçün öz rəhbərlərini seçmə hüququdur.
Halbuki bütün bunlar olsa demokratiyanın parçaları ola bilər. Əsli isə dinin təməlləriylə ziddiyyət təşkil edən "Allahın hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması və hakimiyyətin insanlara verilməsi" prinsipidir. Praktikada isə demokratiya güclü dövlətlərin zəifləri öz çaldıqları hava ilə oynatması və həmişə nəzarətdə saxlaya bilməsi üçün düşünülmüş bir şeydir.
Fəqihin həm şəri, həm dünyəvi bilgisi olması gərəksədə, təssüf ki, günümüzdə fətva məqamında olanların çoxu bu barədə şikəstdirlər. Dünyadan xəbərsiz olduqları üçün verdikləri fətvalarda real problemlərin həlli deyil, sadəcə müsəlmanların sıxıntısını artırmaqdır.
Bu "köstəbək fəqihlərin" ən bariz örnəyi Səudiyyə alimləridir. Örnək olaraq həyatını öz məscidi daxilində keçirib, müsəlmanların halından zərrə qədər xəbəri olmayan Favzanın Suriyada gedən proseslər haqqında fətvasını göstərmək olar. Bu köstəbək kimlərinsə sifarişi doğrultusunda heç bir bilgi sahibi olmadığı Suriya və bənzəri yerlər üçün "fitnədir" fətvası verir. Halbuki orada baş verənlər haqda nə xəbəri yoxdur, nə də müsəlmanların qırılması haqda bir narahatçılığı.
Yaxudda internetin mahiyyətini belə anlamayan və telefondan başqa bir əlaqə vasitəsi bilməyən bir "fəqihə" Forex haqqında sual verildiyini düşünün. Belə birisi necə fətva verə bilər? Yadudda belə birinin Azərbaycanda əsgərlik xidmətinə qatılmaq haqda fətva verdiyini düşünün...
Bunun Səudiyyə tarixində trajikomik bir örnəyi vardır. Vəhhabilik haqqında tarixi bir kitabdan oxumuşdum. Ölkəyə ilk telefon gətirildikdə "fəqih"lərdən biri telefondan istifadəni küfr adlandırır. Bunu isə belə əsaslandırı ki, aradakı səsi cinlər daşıyır. Telefonun mahiyyətindən anlamayan bu "fəqihi" inandırmaq üçün xəttin bir ucuna Quran oxuyan adam yerləşdirilərək ona dinlədirlər. Sonra isə "şeyx cinlər Allah kəlamını necə daşıyır?" sualı qarşısında şeyx fətvasını geri almalı olur...
Əgər din dünyaya hökm üçün gəlibsə, hökm etdiyi şeyin mahiyyətinin anlaşılması qaçınılmazdır.
Bu cür "dünyadan uzaqlaşma" heçdə "din və hakimiyyəti" ayırmadan az təhlükəli deyil! Bu cür cəhalət dini qısırlaşdırır və bəşəriyyətin problemlərini çözmək üçün göndərilmiş bir dini muzey ekponatına çevirir.
Bu cür "fəqihlərin" bir qismidə ətrafdakı ideologiyalardan, müasir fikri axınlardan xəbəri olmadan yanlış anlayaraq özünü sosyalist, demokrat kimi tanıdanlardır.
Zənn edirəm ki, Tartusinin qəsdi demokratiyanın mahiyyətini başqa cür anlayaraq özünü ona nisbət edən kimsələrdir. Allah daha gözəl bilir.